De 44-jarige Hagenaar Ferry W. moest voor de rechter verschijnen op verdenking van onder meer het ontvreemden van gereedschap, vernielen van een auto en diefstal uit een supermarkt. De rechter besloot hem maandag - ondanks het relatief lichte vergrijp - voor twee jaar vast te zetten: via de maatregel Inrichting Stelselmatige Daders (ISD).

De ISD-maatregel is bedoeld voor stelselmatige daders, ofwel ‘draaideurcriminelen’: mensen die veel inbraken plegen of uit winkels stelen. Deze stelselmatige criminaliteit zorgt voor een onveilig gevoel in de samenleving, maar de straffen zijn meestal voorwaardelijk of anders maximaal enkele weken. ,,Om de negatieve spiraal te doorbreken, kan de ISD-maatregel opgelegd worden", zegt officier van justitie Robert Tuinenburg. ,,Twee jaar is toch wel de tijd die het kost om iemand te helpen", aldus Tuinenburg.

Als iemand binnen vijf jaar tijd drie keer wordt veroordeeld, kan hij of zij wettelijk gezien in aanmerking komen voor de ISD-maatregel. Het OM hanteert scherpere regels voordat de maatregel wordt geëist: tien keer een proces-verbaal in de afgelopen vijf jaar. ,,Je komt echt niet zo maar in dit traject terecht", zegt de officier. Ferry W. heeft bijvoorbeeld niet twee jaar ISD opgelegd gekregen voor ‘enkel’ de tien feiten waar hij voor terechtstond. Zijn strafblad bijvoorbeeld gaat jaren terug en omvat 31 pagina’s.

De ISD-maatregel wordt gemiddeld driehonderd keer per jaar opgelegd. De veroordeelde zit in een aparte afdeling binnen de gevangenis en kan daar aan zijn of haar problemen werken. Die behandeling is vrijwillig. Als iemand niet meewerkt, zit hij of zij ‘gewoon’ vast. De reclassering spreekt daarom over een haat-liefde-relatie met de maatregel. Claudia Smalt, unit manager GGZ Reclassering Den Haag, kent zeker succesverhalen, maar kort na de invoering ruim tien jaar geleden was ze niet te spreken over de maatregel. ,,De meeste daders zijn onmachtig. Ze hebben hulp nodig. Twee jaar lang in de gevangenis maakt ze echt niet beter. Sterker nog, de meesten komen er slechter uit."

De meesten zitten overigens niet twee jaar lang vast, meestal gaat iemand gedurende die periode al naar 'buiten', naar een kliniek bijvoorbeeld.

Tuinenburg erkent dat de ISD-maatregel ingrijpend is. ,,Maar niets doen is veel ingrijpender, alleen al voor de samenleving. Deze mensen komen iedere keer weer terug in de rechtbank, staan snel weer buiten om vervolgens weer uit stelen te gaan. Het alternatief is dat je door blijft klooien en de draaideur dus in stand blijft."