Drugs in een loods in De Lier. Een handgranaat in Den Haag. Een man in Den Hoorn als spil van een organisatie. Een verdachte loods in Zoetermeer. Duizenden liters chemicaliën, mogelijk miljoenen pillen. Op meer dan tien locaties werden drugs geproduceerd, grondstoffen opgeslagen en verwerkt, alles volgens een nauwkeurige taakverdeling. De productielijn bevond zich soms midden in woonwijken, met alle gevaren van dien. Twaalf verdachten staan deze weken voor de rechter, het Openbaar Ministerie eiste dinsdag straffen tot 7 jaar.

De zaak komt aan het rollen wanneer de Belgische politie in augustus 2015 de Nederlandse politie tipt dat honderden liters chemicaliën Nederland worden ingevoerd. Zoutzuur, fosforzuur, zwavelzuur; in grote vaten gaat het allemaal de grens over. Terwijl de Belgen aan hun kant van de grens al telefoons aftappen, wordt in Nederland het onderzoek Komma opgestart naar de afleverlocatie: een loods aan de Lierweg in De Lier.

In de maanden die volgen worden door de politie intensief panden en personen geobserveerd, om bewijs te verzamelen. Er zijn meerdere leveringen, van verschillende zwaar giftige zuren. Het onderzoek concentreert zich op een dan 61-jarige man uit Moordrecht, die de centrale figuur lijkt in een criminele organisatie.

Op 10 januari 2016 grijpt de politie in en doet een inval in de loods aan de Lierweg. Daar is op dat moment niemand aanwezig, er worden geen verdachten aangehouden. Wel vinden ze er een opslaglocatie en een volledig speedlab waar de afgelopen periode volop is geproduceerd.



Al is het laboratorium opgerold, de leveringen van chemicaliën gaan in de eerste maanden van 2016 onverminderd door. Het lijkt erop dat de verdachten hun handeltje rustig elders voortzetten. Politie en het Openbaar Ministerie richten hun aandacht nu op een dan 34-jarige man uit Den Hoorn, die de afgelopen maanden in beeld was gekomen als mogelijke spil in een tweede criminele organisatie. Daarop wordt onderzoek Trema gestart.

Het halfjaar dat volgt, gebruiken politie en Openbaar Ministerie om het netwerk en de verschillende locaties duidelijk in beeld te krijgen. Nu de Lierweg was opgerold, worden de leveringen uit België naar andere plekken gebracht en vandaar verder verdeeld. Nog eens tien panden komen in het vizier, waarbij elk een duidelijke bestemming heeft: opslag, verdeling of verwerking.

Na een paar maanden springt een loods aan de Wattstraat in Zoetermeer extra in het oog. Het lijkt erop dat de verdachten daar een nieuwe productielocatie hebben ingericht. De observatie van deze loods wordt apart ondergebracht in het onderzoek Punt.

In september 2016 volgt uiteindelijk een grote actiedag, waarop de politie op alle tien de locaties binnenvalt en de verdachten aanhoudt. Bij doorzoekingen worden grote hoeveelheden drugs gevonden, maar ook wapens, munitie en tassen vol contant geld. In een appartement op de Hellingweg in Den Haag werden een handgranaat en een automatisch vuurwapen gevonden. Gewoon in een verder doodnormaal wooncomplex. De verdachten beschikten ook over auto's met verborgen ruimtes en apparatuur om te zoeken naar verborgen microfoons en camera's.



Alles maakt op het Openbaar Ministerie een uitermate professionele indruk. Alleen al daarom zouden flinke straffen op zijn plaats zijn. Maar ook omdat dit het enige is dat werkt. De relatief lage straffen in Nederland hebben geen enkele afschrikkende werking, zeggen criminelen zelf in een bekend onderzoek. Een tijdje zitten, is een "bedrijfsrisico" dat nauwelijks opweegt tegen de enorme winsten die worden gemaakt.

Hoeveel de verdachten precies hebben verdiend is niet duidelijk. Maar alleen al de spullen die op de actiedag werden gevonden in de Wattstraat, kunnen goed zijn voor een productie ter waarde van 10 tot 24 miljoen euro.

Tegen de man uit Den Hoorn eiste het Openbaar Ministerie 7 jaar cel. De zaak tegen de man uit Moordrecht werd dinsdag door de rechter aangehouden, omdat hij om medische redenen zou zijn geveld. Tegen de overige verdachten eiste het OM straffen tot 6 jaar cel. Hun advocaten komen woensdag, donderdag en vrijdag aan het woord.