Wanneer juli zo goed als voorbij is, denk ik aan 15 augustus, en aan de herdenking, en hoe die dit jaar zal zijn. Dat is deze augustus duidelijk. Kaal. En misschien daardoor met meer emotie dan anders.
We moeten wel voorzichtig zijn, gezien de omstandigheden. Corona is nog lang niet weg, en gezien het gedrag van een aantal idioten, kunnen we beter rekenen op de medische wetenschap dan op de verantwoordelijke medemens. Het betekent dat bijeenkomsten aan de anderhalve meter gebonden blijven, ook als je juist bij elkaar zou willen schuilen.
De laatste jaren wordt Indië serieuzer genomen, is mijn indruk. De televisieaandacht breidt zich uit, en er is het onderzoek naar militair geweld in de dekolonisatiefase. Dat is op zich goed. Wat ik mis, is een aandacht voor wat er verloren ging. De koloniale maatschappij was koloniaal, maar daarmee nog niet waardeloos. Er was cultuur met schilderkunst, literatuur en muziek, zwembaden en bioscopen netselden zich in het geheugen van duizenden, er bestonden beroemde nachtclubs, toko's, lunchrooms waar gedanst werd - ik ga niet alles opsommen, maar u begrijpt wat ik wil zeggen: Indië was meer dan oorlog, meer dan dekolonisatie. Er was een eigen maatschappij, een eigen cultuur. Dat lijkt een nieuw taboe te worden. Wie durft nog te zeggen, dat zijn of haar familie gelukkig was in Indië? Voor je het weet, beginnen de activisten te schelden.
Dat het destijds ging zoals het ging, was met de kennis van nu onvermijdelijk. Koloniaal is niet goed. Alleen is het verkeerd om alles en iedereen uit die tijd onder de noemer 'fout' te schuiven. Dat maakte ik pas mee tijdens een interview over Van Heutsz. Ik weigerde de term over te nemen. Het riep bij de interviewer verbazing op en ik werd ter verantwoording geroepen. Ik zei dat die term bij de Tweede Wereldoorlog hoorde en dat we inmiddels toch begrepen, dat er veel gradaties grijs bestonden. De vraag overviel me en dat kwam vooral door de gretigheid waarmee er geoordeeld en veroordeeld werd. Dat gulzige naar sensatie.
Op 15 augustus kijk ook ik naar de herdenking, vanaf mijn laptop. Er zijn vast sprekers, wat muziek en een select aantal genodigden. Ik hoop dat het vooral ouderen zijn, die uit eigen ervaring weten wat het betekende, toen en daar. Ze weten wat er gebeurde, en ze kennen uit de verhalen van uit ouders ook hetgeen verloren ging.
https://www.indischeschrijfschool.nl