Buslijn 18 en Bronovo: Leve de marktwerking!

5 January 2019, 20:23 uur
Columns
mainImage
Digitaal Dagblad
Afbeelding is niet meer beschikbaar

Waar moet ik me het meest over opwinden? Over ’t zoveelste Krikkemikkige optreden van de Haagse burgemeester of over de mogelijke sluiting van Bronovo? Ach, mevrouw Krikke zal de komende jaren nog vaak genoeg reden tot ergernis geven (daar kunnen ze in Arnhem over meepraten) dus alle focus nu maar op Bronovo. Want eerst heeft de HTM het Benoordenhout buslijn 18 afgepakt, nu dreigt ook het buurtziekenhuis te sluiten.

Mijn postkantoor, later postagentschap, was al veel eerder opgeheven. Het enige dat ik er in de loop der jaren nieuw bijkreeg, was een parkeervergunning waarvoor ik uiteraard dik moet betalen. Die vergunning is destijds zogenaamd ingevoerd om de parkeerdruk te verlagen. Op die manier zouden kantoormedewerkers in de wijk tijdens de werkuren hun wagen niet langer bij mij voor de deur zetten. Maar dat probleem speelde helemaal niet. De parkeerdruk kwam gewoon van mijn straatgenoten, die net al ik een auto hebben. Dus vergunning of niet, juist ’s avonds is het zoeken naar een plekje. Het bleek gewoon geldklopperij van de gemeente die deze maatregel inmiddels in vrijwel de gehele stad heeft doorgevoerd. Gewoon een extra belasting waar je niets voor terugkrijgt.

Voor van alles en nog wat aan de overheid moeten betalen is een pijn waarmee je gaandeweg leert leven. Net als met een tennisarm. Vervelender wordt het als je uitgerekend met die tennisarm niet meer naar Bronovo kan. Dan heb je alleen nog die patiëntenfabrieken Leyenburg (Haga) en Westeinde (MCH). Want ook Anthoniushove in Leidschendam staat op de nominatie de deuren te sluiten. Lang leve de marktwerking in de zorg!

Er is een tijd geweest dat Den Haag slechts één ziekenhuisje had. We hebben het over de 14de eeuw, toen mensen die thuis geen verzorging konden krijgen, terecht konden in het Sint Nicolaasgasthuis op de Markt, de tegenwoordige Groenmarkt. Voor 1355 bestonden er zelfs alleen een Pesthuis en een Leprooshuis, waar patiënten niet werden behandeld, maar afgezonderd omdat ze een besmettingsgevaar vormden. In latere eeuwen gingen de kerken zich ook met verpleging bezig houden. Je moest dan wel tot het juiste geloof behoren, wilden nonnen of diakonessen zich aan je bed vervoegen.

In mijn jeugd trof je in vrijwel elke wijk een hospitaal met poliklinieken. Verder zaten her en der consultatiebureaus, kraamklinieken, kruisverenigingen en speciale poli’s waar je bijvoorbeeld je tbc-krasje of sportkeuringsbewijs kon halen. Ik herinner ik me een reeks ziekenhuizen die verdwenen. Johannes de Deo maakte plaats voor het nieuwe Westeinde. Het Zuidwal-ziekenhuis werd vervangen door Leyenburg. Maar er zijn ook ziekenhuizen simpelweg opgeheven. Allereerst het Bethlehemziekenhuis op de Prinsessegracht (later Melis Stokelaan). Mijn oma werd er rond 1960 aan haar schildklier geholpen, maar ik had meer oog voor de bomkraters naast het gebouw die nog herinnerden aan de Tweede Wereldoorlog. Dan natuurlijk De Volharding op de Gedempte Burgwal, waar als kind mijn amandelen werden geknipt. En mijn oudere broer belandde ooit, met ik weet niet meer wat, in het NEBO op de Scheveningseweg. Allemaal weg.

Ik begrijp wel dat er nieuwe inzichten zijn. Dat specialisatie op bepaalde kwalen meer deskundigheid en dus betere resultaten oplevert. Ik snap ook dat het te duur is om in elk ziekenhuis dezelfde peperdure apparatuur neer te zetten. Maar kostenbesparende efficiency valt ook op andere manieren te behalen dan louter via ‘mega-stallen’ met mega-gehonoreerde bestuurders.

We leven tegenwoordig in een 24-uurs-economie, dus als ook de poli’s nu eens gewoon ’s avonds en in de weekeinden open gaan. Als ook de operatiekamers ’s avonds en in de weekeinden worden gebruikt. Dat geeft meer rendement en de wachtlijsten verdwijnen als sneeuw voor de zon.

Waarom kan ik bij de particuliere DC-kliniek de volgende dag al een MRI-scan krijgen en moet ik bij het ziekenhuis weken wachten? Waarom is de wachtlijst voor darmonderzoek in het Westeinde een half jaar en bij de Keizer Kliniek twee weken? Waarom draaien de orthopedisch chirurgen van het Rode Kruisziekenhuis veel beter sinds ze in 2017 met hun hele club overstapten naar de nieuwe Bergman Clinics in Rijswijk? Is dat marktwerking of gaat het gewoon om de schaal van de organisatie en capabele managers op de juiste plek?

Marktwerking is het toverwoord van de laatste twintig jaar. Ik zie dat het bescheiden voordeeltjes heeft gebracht. Je hoeft niet langer weken te wachten op een telefoonaansluiting sinds de PTT haar monopolie verloor. Maar worden we wijzer van de concurrentie tussen KPN en dochter Telfort? Was het GEB slechter dan Eneco of Nuon? Hebben nieuwe vervoerders als Arriva en Connexxion ons iets extra gebracht? Concurrentie noodzaakt tot kostenreductie. Dus wat zien we: waar de overheid in Luxemburg het openbaar vervoer vanwege het milieu compleet gratis wil maken, schrapt de HTM de minder rendabele buslijn 18.

Moet ik blij worden van die jaarlijkse geldverslindende reclame-spotjes omdat ik per 1 januari weer van zorgverzekeraar kan wisselen? Het is lood om oud ijzer. In de zorg kom ik alleen maar klagende huisartsen, klagende fysiotherapeuten, tandartsen, verpleegkundigen en medisch specialisten tegen. Ze worden gek van de bemoeizucht van de zorgverzekeraars, van de dwingende regelgeving, van het financieel afknijpen en van de eindeloze papierwinkel.

Op Wikipedia zoek ik naar de inmiddels vergeten minister van volksgezondheid die alles zo drastisch heeft veranderd: Hans Hoogervorst. “Wat zijn voorgangers niet lukte”, lees ik, “lukte hem: het invoeren van een nieuw zorgstelsel."

Nou, we zijn er lekker mee. Want wat was het vóór Hoogervorst - ziekenfonds voor de lagere inkomens en particulier voor de hogere - lekker overzichtelijk en rustig. In die tijd kon Bronovo gewoon nieuwbouw te plegen, het ziekenhuis meteen fors uitbreiden en koninklijke baby’s ter wereld te helpen. Niks geen marktwerking, niks geen bemoeizuchtige verzekeraars. Gewoon je maatschappelijke taak vervullen. Net als bus 18!