Ongewoon op ongewoon is het. Eerst dat de Tong Tong Fair in september was en niet in de vroege zomer, en toen ik me er helemaal in had ondergedompeld, was het opeens voorbij. Wat me bij blijft, is een gevoelsherinnering van sfeer en ook van een belangrijke levensles, zomaar cadeau gekregen tijdens een interview.

In het Studio-theater hield ik een interview met Bol Kerrebijn, een Indische oud-KNIL'er. Hij is, zoals hij zelf nonchalant zei: “95, 96 jaar.” Even dacht ik: weet je dat niet van jezelf?

Erna begreep ik: hoe minder aandacht voor je leeftijd, hoe beter. Dan gaat die aandacht ergens anders heen.

Bol Kerrebijn vertelde over zijn leven in Indië, zijn ouders, de oorlog, het tekenen voor het KNIL, de tijd die erna kwam. Het een volgde als vanzelfsprekend uit het ander, maar wel grotendeels op zijn eigen initiatief want de tijd waarin hij leefde was chaotisch. Weinig gezag, dus een man was veelal op zichzelf aangewezen. Iets dat voor ons moeilijk voorstelbaar is, in onze maatschappij vol internet en honderden loketten waar te praten of te klagen valt met formulieren en bijlagen, waarin steeds meer telt hoe assertief je digitaal bent, anders tel je nauwelijks mee.

Nee, dan die tijd. Overleven.

De verbijsterde zaal hoorde dat hij als jonge jongen een handgranaat kreeg om aan zijn koppelriem te bevestigen.  Hoe? Kon hij zelf uitzoeken. Hij kreeg opdracht om bommen van een brug te halen door de kabels door te knippen. Waarmee? Zijn probleem.

Wat een verhaal. Wat een man. En wat vooral opviel: wat een vitaliteit. Dat is: de kracht om te willen leven, om wat er ook gebeurt, stand te willen houden.

Dit was voor mij de levensles: vitaliteit is belangrijker dan jeugd.

Alles en iedereen wil steeds maar verjongen, net of in de jongeren alle oplossingen zitten. In onze tijd zijn de jongere generaties vaak zoekend, meer dan voorheen na corona. Misschien hebben ze de toekomst, als het ze meezit. Maar juist deze generatie ouderen bezit het verleden, met daarin ervaringen van oorlog en ontwrichting, en van aanpassen en jezelf weten te blijven. Dat zet ons leven in perspectief.

Vitaliteit is ook uitzoeken wat er kan. Bol Kerrebijn woont te Bronbeek, waar zorg geboden wordt. Dat wel. Maar hij wandelt in weer en wind, staat vroeg op om te trainen, en gebruikt zijn racefiets. Hij houdt stand, net als in de oorlog.