Hoe lang duurt het om een belangrijk familieverhaal te vergeten? Drie generaties. Dan is het verhaal weg. Of het familielid over wie het verhaal ging, en wie weg is, keert niet meer terug in het familiegeheugen. Ik dacht weer aan deze onomkeerbare gang van zaken toen ik afgelopen week te gast was bij een podcast-opname.

De podcast ging over literatuur en in het bijzonder over de wereld van Lin Scholte, zoals ze die in haar boeken had beschreven. Haar wereld, en de wereld van haar Hollandse vader en Javaanse moeder en alle familieleden die erbij hoorden. Er is niemand die zo mooi en informatief over de tangsi, het kampement, heeft geschreven. Er waren twee interviewsters, Gustaaf Peek was ook te gast, in de zaal zat publiek op veilige afstand van elkaar. Ik voelde me onder ons, wat eeuwen geleden leek te zijn. Maar dat veranderde toen iemand vanaf de eerste vroeg of ik kon vertellen hoe dat leven in de tangsi nou was.

Ik dacht dat iedereen dat min of meer wist. Genoeg mensen met familie die wortelde in Indië, en die dus het KNIL kenden en daarmee de tangsi. Enkele generaties terug wist iedereen het nog. Dat militaire protocol waarmee de dag een structuur kreeg. De vrouwenloods. De chambrees. Anak kolong. Een warung - alle woorden en begrippen uit die tijd, waar zijn ze gebleven? De Eerste Generatie besloot: “Wij zijn nu hier” en vertelde niet zo veel. De Tweede Generatie was trouw aan het verbod “beter niet naar vragen” al begon het later wel te knagen zo weinig te weten. Intussen groeide een Derde Generatie op, die onbevangen vragen stelde over vroeger.

Tenminste, als opa of oma er nog waren.

Anders blijven de antwoorden uit.

Dus op die generatie heb ik nu mijn hoop gevestigd en op de uitzonderingen van de generaties ervoor. Zelf heb ik alleen geleende herinneringen, dus van anderen. Ik kon de vragensteller antwoord geven en over de tangsi vertellen of ik er gisteren nog geweest was. Dat was dankzij de boeken van Lin Scholte, die ze schreef om haar ouders en grootouders te eren, een verlangen dat sterker was dan haar eigen onzekerheid over haar Nederlands en of iemand wel op zulke verhalen zat te wachten. Door haar verlangen kunnen we drie generaties terugkijken: het leven van Lin, haar moeder Djemini en haar grootmoeder Tumirah.

Schrijven is blijven. Tegen het vergeten in.