Als een donderslag bij heldere hemel. Dat zeg je als er iets totaal onverwachts gebeurt. Tijdens de warme zomer hebben we dit een paar keer letterlijk meegemaakt. Een onweersbui die een mooie zomerse dag verstoorde.

In werkelijkheid komt die donderslag al lang niet meer onverwacht. Meteorologen zien het aankomen en waarschuwen ons. Doordat zij de oorzaken en patronen achter zo’n onweersbui kennen voorspellen ze steeds nauwkeuriger wanneer het zover is.

Ik moest hier aan denken tijdens de overlast op Scheveningen en in de Schilderswijk, afgelopen zomer. Die werden als een donderslag bij heldere hemel gepresenteerd, als iets onverwachts. Maar in werkelijkheid waren die ongeregeldheden net zomin onverwacht als een echte donderslag.

De politiek moet de oorzaken van de problemen analyseren. Alleen dan kun je goede maatregelen treffen. Dat begint bij benoemen wat er nu eigenlijk aan de hand is. Op Scheveningen werd de overlast tegen vrouwen veelal veroorzaakt door mensen met een migratieachtergrond. In de Schilderswijk door jongeren uit de buurt. Dat ontkennen – zoals veel van mijn politieke collega’s doen – helpt niet als je het probleem wil oplossen.

Als de gemeente bovendien écht werd verrast door de rellen in de Schilderswijk, is er iets mis. De gemeente is namelijk – ook via de contacten met maatschappelijke organisaties – zeer aanwezig in die wijk. Hieronder valt het welzijnswerk. Dit heeft de moeilijke taak het welzijn in deze wijk te verbeteren. Maar de welzijnswerkers functioneren ook als een soort sociaal-meteorologen: als er een donderslag aan zit te komen, zien zíj het als eersten, kunnen erop anticiperen en bij de gemeente aan de bel trekken.

De welzijnswerkers die recent tegen de rellen demonstreerden zagen het in ieder geval niet aankomen. Zij spraken van ‘een mes in de rug’ (eigenlijk de bloedige variant van de donderslag bij heldere hemel). Dit roept vragen op hoe dit welzijnswerk eigenlijk opereert.

Wat moet er gebeuren? Ten eerste: stevige handhaving. Toen de politie en handhaving namelijk eenmaal in actie kwamen, was het snel afgelopen met de onrust. Hieruit blijkt maar weer dat noodbevelen, gebiedsverboden, handhavingsacties en dergelijke, werken.

Op de langere termijn moet je ook kijken naar onderliggende oorzaken. Een realistische aanpak van het integratieprobleem (dit najaar komt het college van B&W met een nieuwe integratienota) en kijken hoe welzijnswerk, participatie en ander vormen van gemeentelijke interventies in wijken nu echt uitpakken.

De opdracht aan de politiek is dus duidelijk: analyseer wat er aan de hand is en neem maatregelen die werken. Zonder taboes. Anders kom je van de regen in de drup.