Dit zijn de dagen van het jaar waarin alles in het teken staat van de oorlog, hoe het was, de capitulatie, wat erna kwam.

Ellende op ellende.

Ik lees alles.

Er verschijnen interviews met de ouderen die uit eigen ervaring vertellen over wat voor ons onbegrijpelijk is geworden. Leven als buitenkamper, het bestaan in de kampen, de tijd van toen. En ook dat lees ik allemaal.

Goed dat ze zich uitspreken, details memoreren, misschien kost het ze veel, maar ze doen het wel.

Alles wat ik nu lees, brengt me ook terug naar wat door die oorlog verloren ging. Het leven in Indië, de Indische cultuur daar en toen, de vanzelfsprekendheid van in een land geboren worden en daar op te groeien, een toekomst te hebben. De verhalen daarover circuleren in families uit  Indië, in Indische families.

We hebben nog altijd de Eerste Generatie, degenen die daar geboren zijn en uit eigen ervaring over het Indische kunnen vertellen. Dan de Tweede Generatie, de kinderen-va. Vaak, maar niet altijd, kregen ze via hun ouders de oorlog in hun leven. Wanneer ze hun verhaal opschrijven, is dat balanceren tussen het respect voor hun ouders en het verlangen hun eigen waarheid op te schrijven. Dat lukt. De loyaliteit van een kind blijft lang bestaan, ook in de volwassene, die een eigen visie heeft ontwikkeld.

Waar ik met groeiende belangstelling naar kijk, is de Generatie Nul, de ouders van de Eerste Generatie. Het is de generatie die volwassen was voor de oorlog kwam, en die hun kinderen opvoedde zo goed als ze konden. De jaren tussen twee oorlogen, het interbellum, waren de jaren waarin Indië zich razendsnel ontwikkelde. Meer verenigingen, allerlei groepen lieten hun stem horen, de Indische emancipatie kwam in een versnelling, de technologie werd moderner. het vliegverkeer leek de afstand tot Nederland te  verkleinen. Maar er was ook de economische crisis, die juist voor deze generatie hard toesloeg. Internationaal dreigde een oorlog; Japan ontwikkelde zich al langer tot militaire grootmacht.

En ik denk: hoe was dat voor deze generatie, om in dit Indië vol onzekerheid kinderen groot te brengen? Je wil ze als ouders juist dan iets van weerbaarheid meegeven, lijkt me. De padvinderij bloeide, dat zegt al iets over een gewenste mate van flinkzijn.

Die generatie Nul, daar blijf ik aan denken, bij elk artikel, bij ieder interview. Ach, die ouders, die hun kinderen niet konden beschermen tegen de oorlog.

https://www.indischeschrijfschool.nl