Het is een mooi concept, verzoening, dusdanig mooi dat het ook iets dwingends kreeg de afgelopen jaren. De oorlog, de kampen, de Bersiap en de nieuwe generaties die vooruit moeten in het leven, zonder de last van oorlog en bittere woede.

Dan moet er verzoend worden.

Met het verleden, met een voormalige vijand, met ik weet niet wie of wat, maar dat het wat te veel gevraagd kan zijn, weet ik wel.

Verzoenen is niet voor iedereen mogelijk. Het is geen morele plicht. Als het verleden te moeilijk was, blijft dat een last die niet neergelegd kan worden. En dat is helaas een feit, ik hoor het nogal eens, vooral van ouderen.

En hun kinderen en kleinkinderen dan?

Ja, die zitten ermee. Met het pakket van haat en afkeer dat ze meekrijgen. Het is aan elke generatie een opgave om te begrijpen wat van jou is en van wat de vorige generatie, en daar iets mee te doen.

Ik herinner me de keer dat ik in een trein Duitse politieagenten zag, brede mannen, harde stemmen en in mij borrelden allerlei Duitse scheldwoorden op waarvan ik niet wist dat ik ze kende. Later begreep ik dat ze afkomstig waren uit de generatie voor mij, die geraakt waren door de oorlog.  De woorden zaten in mij, maar ze waren niet van mij. Ik sta anders tegenover Duitsland dan mijn grootouders en als ik die woorden weer in me waarneem, weet ik dat het niet mijn bagage is.

Een klein voorbeeld, ik weet het.

De zwaarte van de bagage valt hier mee.

Maar het principe staat.

Wat van mij, wat niet van mij.

Wat ermee te doen.

Vooral tegen en in augustus denk ik aan de ouders van de eerste generatie, degenen die de kinderen in het vooroorlogse Indië opgevoed hebben. De jaren 1930 waren vol oorlogsdreiging, net als nu, en toch weer anders, en geen ouder kon een kind voorbereiden op wat er kwam. Wat kun je doen, wat zeg je, wat geef je mee in de hoop dat het beklijft. Kinderen die de oorlog in hun leven kregen, en daar maar mee moesten zien om te gaan. Weerloos, lijkt me.

En zij werden weer ouders, daarna grootouders, nieuwe generaties.

Voor mij is dat het familieverhaal van de oorlog, de generaties ervoor, tijdens en erna. Een lang verhaal, helaas, en van groot belang.

https://www.indischeschrijfschool.nl