Muziek doet iets met mensen. Mijn professor Von der Dunk zei: “Als God bestaat, spreekt Hij met muziek”
Ooit in de eerste kerstnacht van 1914 begon een groepje Duitse soldaten aan het front in de loopgraven ”Stille Nacht, Heilige Nacht” te zingen. Toen ze halverwege waren vielen de Engelse soldaten die tegenover hen lagen ze bij door “Silent night, holy night” in te zetten. Daarna kropen ze uit hun beschutting – Engelsen en Duitsers - zetten een kerstboompje neer, zongen, aten, dronken en lachten met elkaar; muziek verbroedert. Hier helaas tijdelijk, want de volgende dag moesten ze elkaar weer vermoorden.
Bij de introductie van de kandidaten voor de quiz “De slimste mens” wilde een klassiek geschoolde violist amper toegeven, dat hij tot zijn beroepskeuze was gekomen door André Rieu; hij voerde zijn jeugdige leeftijd aan als een soort van excuus.
Ik herkende de aarzeling uit de tijd dat ik nog werkzaam was op een grote openbare school in Rotterdam West. Mijn collega’s waren lid van de VARA of van de VPRO. Dat ik lid van de TROS was– lekker klein handig programmablad – konden ze eigenlijk niet goed begrijpen. Ook mijn openlijke waardering voor Andre Rieu werd met meewarig hoofdschudden begroet. “Je hebt toch wel kunstgeschiedenis in je keuzepakket gehad Sör?” vroeg één van hen? Daarop volgend: “Er zal wel geen muziek in hebben gezeten?” “Ja, hoor” antwoordde ik: “Vandaar dat ik in de vierde klassen altijd de geschiedenis van de symfonische c.q. klassieke muziek behandel.
Ik begon altijd met de Radetskymars en legde uit dat die mars de angst van de Weense bevolking voor de binnentrekkende troepen moest wegnemen: ”We komen als vrienden en alles is vergeten en vergeven ” was de boodschap aan de in opstand gekomen Weners: Iets heel bijzonders in een tijd dat soldaten standaard plunderden. Mijn leerlingen konden aan de vrolijkheid van de mars horen, dat de troepen zich aan hun belofte zouden houden. Muziek geeft een boodschap en roept gevoelens op liet ik ze via luisteren ervaren en ik gaf o.a. liefde met Chopin en bezinning met Bach ook een plek. Mijn vierde-klassers, die thuis zelden klassieke muziek hoorden, genoten ervan.
De boodschap die ik bij de optredens van Rieu en zijn orkest zie en hoor is duidelijk: Pluk de dag en geniet van het leven! In de shots van het publiek zie je mensen met tranen in de ogen, mensen die elkaar knuffelen, mensen die samen lachen en mensen die dansen. In één woord: Heerlijk!
Ik begrijp dan ook absoluut het dedain niet waarmee zogenaamde kenners de muziek van Rieu bejegenen. Helaas voelen die “kenners” van klassieke muziek zich klaarblijkelijk verheven boven “de gewone mensen” die van Rieu genieten. Mijn openlijke waardering voor de Maastrichtenaar kwam me laatst op de schampere opmerking van een vriendin te staan ”om ook eens een keer naar Podium Witteman“ te kijken. Dat ik dat vaak doe, leek haar onvoorstelbaar. De zich beter wanende elite heeft haar vaste mening en doet geen concessies. Ik trek me er geen bal van aan en luister naar alles wat ik mooi vind en laat me niet leiden door de mening van anderen.
Van Godfied Bomans is de uitspraak: “Iemand die mondharmonica kan spelen, is muzikaler dan iemand die naar Bach luistert”
Gelijk had ie.