Getrouwd met de handschoen en dan...

1 July 2024, 19:54 uur
Columns
mainImage

Getrouwd met de handschoen, dat wil zeggen: getrouwd per volmacht. De ene partij zat in Nederland (meestal de vrouw), de andere partij (de man) in Indië. Zij trouwen en nadat 'het handschoentje' de lange bootreis heeft gemaakt, zien zij elkaar.

Of: zien ze elkaar weer.

Romantisch.

Maar niet altijd. De schrijfster Jeanne Reyneke van Stuwe (1874-1951)  schreef een verhaal over de situatie van het handschoentje dat een ander licht wierp op het weerzien. In 1915 verscheen het verhaal 'Met den handschoen' in de gelijknamige bundel.

Betty is het handschoentje. Ze is pas in Indië aangekomen. Ze wil haar officiele echtgenoot nog niet zien, al is zoiets 'uitstel van executie', schrijft Jeanne van Reyneke Stuwe. Voor ons een uitdrukking om gemakkelijk overheen te lezen.  Toen een uitdrukking om het als vrouw koud van te krijgen.

Eens te meer omdat in het verhaal Frits al duidelijk maakt waar het hem 'als man' om gaat: ontstuimig naar de echtgenoot smachten zodat er het jaar erna een kind is.

Maar Betty wil dat niet.

Evenwel: ze zal wel moeten. Dat wisten anno 1915 de lezeressen, en de lezers ook.

In het verhaal over het handschoentje Betty bespreekt Jeanne van Reyneke Stuwe het verschil in sexualiteit bij de man en de vrouw, zoals zij het ziet. Kort door de bocht: de man wil, en vindt dat de vrouw moet willen. De vrouw wil eerst een emotionele connectie voelen.

Betty's man ziet haar en dan: “zij hoorde het, hoe hij licht hijgde, toen hij haar heftig in zijn armen trok... Zij lag aan zijn borst, waarin het stormachtig klopte en bonsde, hij sloot haar vaster, vaster in zijn omarming, en zijn lippen zochten haar mond...”

Als deze verhalenbundel verschijnt, zijn de huwelijkswetten zo opgesteld dat de man rechten heeft en de vrouw plichten. Er bestaat niet zoiets als verkrachting in het huwelijk.

Artikel 242 van het Wetboek van Strafrecht luidde: 'Hij die door geweld of bedreiging met geweld een vrouw dwingt met hem buiten echt vleselijke gemeenschap te hebben, wordt als schuldig aan verkrachting gestraft met gevangenisstraf van ten hoogste twaalf jaren of geldboete van de vijfde categorie.'

Daar staat het: 'buiten echt'.  Buiten het huwelijk dus. En binnen het huwelijk? Dan mag je als man geweld gebruiken of daarmee dreigen, dat is niet strafbaar, dat mag de man gewoon.

Dat dus. Daarom heeft dit quasi-onschuldige verhaal in 1915 zo'n andere betekenis dan voor ons. De romans van Jeanne heten nogal eens  'damesromans'. Dat klink denigrerend.  Juist uit deze romans krijgen we inside information uit de wereld van vrouwen, waarmee u en ik kunnen weten hoe het ook kon zijn om met de handschoen te trouwen. Wat als je daar bent en de echtgenoot staat je fysiek tegen?
Die man kan nemen wat hij wil, vroeger of later.

Zo eindigt het verhaal:

- Als je wil, dat ik je zal gelooven, zei hij, en vatte haar bij de polsen in herleefde hoop, dan... dan ga je met me mee vanavond... en je zegt me, dat je graag en gewillig wilt gaan.

Zij deinsde terug voor het wilde vuur in zijn blik. En zij behoefde niet meer met woorden te weigeren, haar houding zei hem genoeg...

- Blijf dan, zei hij ruw, wanhopig teleurgesteld haar van zich afstootende, blijf dan hier... blijf dan, zoolang als je wilt...