In de tijd dat een column nog een causerie heette, kwam de schrijfster Beata van Helsdingen-Schoevers uit Indië naar Den Haag. Inderdaad, verre familie van het instituut, maar dat is een ander verhaal.

Beata van Helsdingen arriveerde in de hofstad als vrouw-van. Ze ging mee met haar echtgenoot Jacques die hier de  bestuursacademie mocht volgen. Zo kwam hij weer verder in zijn carrière bij het Binnenlandsch Bestuur. Ze waren jaren hier, tot in 1913. Net op tijd terug in Indië voor de Eerste Wereldoorlog de zeereizen bemoeilijkte. Zij bleef haar causerieën publiceren en ze nam declamatielessen, onder andere bij Alida Tartaud-Klein. Later zou Beata optredens verzorgen, waarin ze poëzie voordroeg. De kunst van het declameren is zowat verloren gegaan, evenals het woord causerie. Een wereld op zich, vervlogen.

Is dat erg?

Dat ligt eraan wat we als ons verleden beschouwen. We zijn voor een deel wie we vroeger waren. Ik lijk op mijn moeder, zij lijkt op haar moeder, en zo is er een keten van gelijkenissen, dwars door  de veranderlijke tijdsomstandigheden heen.  Op een oude foto kijkt mijn overgrootmoeder zeer knorrig, en ik weet gewoon dat ze geen zin had om te poseren. Dat gevoel herken ik. Ook heb ik een foto van mijn grootmoeder, gekleed in een mouwloos jurkje. Het is de laatste foto waarop ze vrolijk kijkt, wat er precies gebeurd is, weet ik nog niet, maar het waarschuwt me dat levensblijheid een kwetsbaar gevoel is.

Zo kijk ik naar foto's, om me ermee te verbinden. De oude Haags-Indische foto's nodigen me daarvoor uit, zeker als ik er verhalen over hoor. Daarna loop ik anders door de stad. Ik weet: Beata van Helsdingen woonde in een pension aan de Regentesselaan, de bestuursacademie zat aan het Sweelinckplein, er waren toen winkels die er nu nog zijn, de oude stenen in de gevels hebben Beata zien lopen waar ik nu loop. Over Beata van Helsdingen schreef ik ooit een biografie, en dus heb ik haar leren kennen.

De stad zit vol met dit soort verhalen van mensen uit Indië, verhalen van Indische mensen. Hier gebeurde zo veel, dat het me verbaast hoe veel er al verdwenen is in een paar generaties. Het is nu redden wat er te redden valt aan herinneringen en levensverhalen, omdat ze het geheugen van de stad zijn, en iets vertellen over wie wij zijn, vandaag.

https://www.indischeschrijfschool.nl