Nergens leer je het verleden van de stad beter kennen dan op een kerkhof. Ik kom er graag. Het helpt ook bij het leven. In het licht van de dood zie je helder wat belangrijk is en wat niet.

Herinneren is belangrijk. Vasthouden wat geweest is. Koesteren. Voor degenen die geweest zijn en die zullen komen, en omdat jij het doorgeefluikje bent. Met die gedachten wandelde ik op de mooie begraafplaats aan de Kerkhoflaan. De ingang was lastig te vinden, wat me tevreden stemde. Er zijn tegenwoordig zoveel gekken, ik bedoel verwarde personen, die hoeven de toegangspoort niet door.

Ik zocht namen van mensen met wie ik nader kennis wilde maken, en dat moest gemakkelijk zijn. Immers daar, op de Kerkhoflaan, was in de vroege jaren 1930 het eerste Islamitische kerkhof van ons land aangelegd. Wat u zegt: iets om te willen onthouden. Daarbij kwam dat ik een vaag idee had wie daar in de aarde lagen, zij waren wellicht bij leven en welzijn djongos geweest of zeebaboe, dienstbare beroepen die in de koloniale wereld openstonden voor Indonesische mannen en vrouwen. Met het komen en gaan van verlofgangers, was er in hun schaduw ook een komen en gaan van djongossen en zeebaboes. Sommigen bleven, voor de eeuwigheid.

Het kerkhof is even mooi als groot, dus het onvermijdelijke verdwalen was geen straf. Misschien was het wel gestuurd door Boven, want al wandelend en stenen lezend ontdekte ik vele namen die ooit in Indië in groot aanzien hadden gestaan. Ach, en wat lag Idenburg er mooi bij. Het deed me goed.

Uiteindelijk kwam ik waar ik moest zijn. Een klein perk was het. Daarbinnen de stenen met door weer en wind en de voortgang van de tijd aangetaste stenen. Nauwelijks nog was er een naam zichtbaar. Toelichtingen ontbraken. Ik stond er met verdriet om de verdwenen namen, die toch aan mensen hadden behoord, mensen zoals u en ik, met familie en dierbaren, die willen weten waar je bent, omdat ze dan zelf wat rustiger slapen. En ik dacht, zouden er nog kleinkinderen zijn, achterkleinkinderen misschien, daar in Indonesië, met een familieverhaal over oma die zeebaboe was en nooit meer terug kwam?

Ik hoop op de Hollandse administratie die namen en jaren noteert. Het is een kans om meer te weten van ons verleden, iedereen was er al, een paar generaties terug, toen alles nog anders was.