Een boek over je moeder schrijven, over haar kamptijd in Lampersari en over haar moeder, hoe  valt dat in de familie? Carolijn Cockram kan het uit eigen ervaring vertellen. Ze schreef 'Kind van een kampkind. Familie-erfenissen uit Indië' en ze publiceerde het in eigen beheer. Deze zomer presenteerde ze haar boek, terwijl haar moeder (1937) erbij was, keek en luisterde.  Hoe vond haar moeder het?
Carolijn: 'Een fantastische dag. Ook omdat ze snel in gesprek raakte met een kampkind van over de negentig jaar. We kenden hem niet. Hij was afgekomen op het wat er in de plaatselijke krant had gestaan. Ze hebben eindeloos samen gepraat, zag ik vanuit mijn ooghoeken. Na de presentatie was er een borrel en ik zag hoe ze met allemaal mensen in gesprek raakte. Mijn ouders zijn eigenlijk heel trots, zowel op het verhaal en dat ik het heb vastgelegd. Ze hebben me van te voren geen beperkingen opgelegd, ik mocht alles opschrijven.'

Dat hoor ik niet vaak. Meestal zijn er in de familie aarzelingen over het opschrijven, bewaren en delen van de herinneringen. Ze zijn te zwaar om te dragen of te persoonlijk, en de angst bestaat dat alles weer wordt opgerakeld. Maar vaak blijkt het lichter te zijn dan gedacht. Omdat het verleden niet meer alleen gedragen hoeft te worden.

“Ik zeg Jappen,” vertelde Carolijn Cockram me en dat begreep ik, al is ze de derde generatie en al heeft ze nooit ruzie of wat dan ook met een Japanner gehad, en ook al begrijpen zij en ik het belang van verzoening. Voor Carolijn zit er gevoelsmatig het vrouwenkamp Lampersari tussen, waar haar moeder en grootmoeder tijdens de oorlog geïnterneerd waren.

Soms zit de oorlog in je, als een soort loyaliteit aan je ouders en grootouders.

Dat is ook het verhaal van de jongere generatie, loyaliteit en daar moet je dan een eigen weg in zien te vinden, trouw aan de vorige generaties, trouw aan jezelf. Ja, hoe dan? Daar hebben Carolijn en ik lange gesprekken over gevoerd, zoals ik die ook met anderen voer. Over wat je meekrijgt van de vorige generaties, waar je je pas later bewust van kunt worden.

Zelf heb ik daar iets van meegemaakt.

Die ene keer dat ik in de trein naar Duitsland zat en brede mannen voorbij zag lopen, met op hun rug het woord Polizei.

Er kwamen allerlei Duitse scheldwoorden in me op, waarvan ik niet wist dat ik ze kende.

Weer thuis wist ik, dat is de invloed van mijn moeder, zij was en is oorlogskind. Herinneringen in mij, niet van mij. Wij zijn de generaties die helpen dragen en verdragen.

https://www.indischeschrijfschool.nl/