U kijkt op de kalender en u denkt hetzelfde als ik. 15 augustus. Denken aan toen en daar en wat erna kwam. Denken is herdenken. Straks komt er weer een uitzending vanaf het Indisch monument, goed dat het tegenwoordig ook meetelt. Dat is niet altijd zo geweest.

Ik volg de uitzending op mijn laptop, omdat ik al jaren geen televisie meer heb, dus ik zit hier in mijn pyjama, thee erbij en ik kijk. Dat vooral. Ik kijk mensen. Wie zijn er, wie ken ik, hoe zijn ze, wat gebeurt er, hoe zijn de gezichten? Dan ervaar ik hetzelfde als toen ik voor de eerste keer naar de Tong Tong Fair ging en de eerste keer Moesson las: gezichten uit Indië, dragers van herinneringen, van verhalen, een schakel in de keten van familiegeschiedenissen.

De eerste keer op de Tong Tong Fair ging ik aan de kant zitten om het te bevatten. Al die verschillende gezichten, elk verbonden met de Oost. Er kwamen ook kinderwagens voorbij, een nieuwe generatie ging ook mee.

In deze wereld ben ik als Hollands meisje blijven hangen, en mijn hart gaat vooral uit naar de ouderen, degenen met levenservaring, aan wie je soms niet eens een vraag durft te stellen omdat je niet weet of je een wond van vroeger raakt.

Herdenken is opnieuw ervaren van verlies, van verdriet. Het is geen moment om een kritische discussie te voeren over het koloniale verleden, daar zijn andere dagen voor. Niet nu, niet hierbij. Op Twitter las ik alweer opmerkingen in die richting. Het harteloze ervan stoort.

Nu ik dit schrijf, denk ik opeens aan die bijeenkomst van de vereniging Japans-Indische nakomelingen. Ook mensen met een bijzonder verhaal, dat weinig gehoor vindt. Het welkom is gering, en ook deze generatie is verbonden met de oorlog. Een Japanse vader hebben en dat uitleggen, je belandt zo in een moeilijke discussie. Menigeen die de reis naar Japan maakte, kwam daar voor een zwijgende deur te staan. En ook hier zat ik aan de kant te kijken: al die gezichten, dragers van verhalen die bewaard moeten blijven.

Ik hoop dat het dit jaar weer indrukwekkend is. Verschillende generaties, ervaringen en vooral met stilte tussen de woorden. Wanneer de muziek zwijgt, wanneer de stemmen verstomd zijn, dan voel ik iets van binnen bibberen.

En daar gaat het om, vermoed ik.

https://www.indischeschrijfschool.nl