Van alle spreekwoorden die ik ken, zijn die over moeders het meest dwingend. 'Een moederhart, een gouden hart', en zo zijn er honderden. Maar wat als een moeder niet meer lief kan zijn, omdat de oorlog, de Bersiap, en al die ellende, iets in haar stuk heeft gemaakt?

Zulke moeders zijn er. En veel kinderen weten daar geen weg mee, ook al zijn ze inmiddels volwassen en zelf ouder geworden. Met de levenservaring die ze hebben, blijven ze toch het kind dat nu moet nadenken over waarom hun moeder niet lief kon zijn. Ik hoor verhalen die me pijn doen. Het gaat door en door en door, jaar na jaar na jaar. Wat doe je ertegen? Schrijf het op, zeg ik altijd, maak het hart leeg.

Er zijn genoeg vaders die van binnen door de oorlog dusdanig gehavend waren, dat ze voor hun kinderen niet meer lief konden zijn. Daarover zijn inmiddels zo veel boeken geschreven, dat het beeld van een oud-militair met een Indische achtergrond en kinderen, meteen voorzichtigheid oproept. Als we daarmee maar niet in een nieuw taboe verzeilen, dat het ongeloofwaardig is als een vader die de oorlog en alles erna meemaakte, juist teder en zacht met de kinderen was, omdat hij wilde dat ze alleen liefde en veiligheid zouden ervaren. Als je dát kunt als mens, heb je geluk gehad.

Bij de Indische Schrijfschool leer ik mensen over vroeger te schrijven. En ook over hun moeder, daarvoor begint in oktober een korte cursus. Over een lieve moeder is het gemakkelijk schrijven, verhalen en anekdotes borrelen vanzelf op, foto's kunnen met vertedering worden bekeken. Die verhalen hebben evenveel bestaansrecht als die andere verhalen, over moeders die de oorlog blijvend in zich hadden. De kinderen kregen die mee in de opvoeding. Strenge regels, achterdocht, er kon mishandeling zijn naar lichaam of naar geest; daar komen eenzame kinderen van, vaak bang, die niet zeker weten of ze er mogen zijn. En toch ook zie ik in deze generatie een grote veerkracht. Ze vinden elkaar voor steun en gezelligheid. Of ze gaan anderen helpen.

We hadden kort geleden de plechtigheid in Roermond, daarvoor het samenzijn van 15 augustus, in mei waren er de dagen van herdenken en bevrijden, en dan zijn er ook andere dagen, waarop andere herdenkingen zijn, vaak in kleinere kring die het journaal dan ook niet halen. Wat we niet zien, is er wèl: de oorlog die voor mensen dagelijks doorgaat, omdat hun moeder niet meer lief kon zijn.

https://www.indischeschrijfschool.nl/aanbod/korte-cursus-schrijf-het-levensverhaal-van-uw-moeder/

www.indischeschrijfschool.nl

Cursus: Schrijf het levensverhaal van uw moeder