We leven in chaotische tijden en dat is lastig en toch ook weer interessant. Want je moet nadenken over van alles en dan kom je er helemaal niet meer uit. De discussies over koloniale kunst laaien weer op. Waar hoort die ene dolk of dat ene beeldje eigenlijk thuis?

In de Nederlandse musea ligt het een en ander uit de koloniale tijd. Die spullen zijn 'verworven', dat is de term. Je verwerft iets door het te kopen, te ruilen of te vinden. Klinkt gewoon. Is het niet.

Ooit las ik in een brief van een legeraanvoerder in de Atjeh-oorlog, waarin hij schreef dat hij wat moois had gevonden in een verlaten huis. Hij hoefde er niet bij te vermelden, dat het huis door de bewoners verlaten was omdat hij met zijn gewapende colonne door de streek trok. En kopen, daar komt ook een nieuwe dimensie bij als de verkoper nauwelijks nee kan zeggen wegens dat de aankoper gewapend is. Dus dan zou je anno 2019 meteen zeggen: goed om na te denken over het retourneren van de spullen.

Het gevoel daarbij is eerlijkheid. Bij dat gevoel is er de verwachting van een wederzijdsheid. Door die bril kijkend is het retourneren opeens een voorwaardelijke zaak: Nederland heeft een schuld aan Indonesië, en Indonesië heeft een schuld aan ons. We zitten dus in een transactie waarvoor eerst de balans moet worden opgemaakt, en dat roept vragen op over wat op die balans komt te staan. Tellen we alleen kunstvoorwerpen die Nederland verworven heeft? Of wegen we de menselijke factor mee van de bezittingen, huizen en levens die in Indië tijdens de Japanse bezetting en Bersiap kapot gingen? Dan hebben we het over een totale balans van het koloniale tijdperk.

Misschien is dat te groot om te overzien.

Maar de boel laten zoals het is, dat kan ook weer niet.

Alles inpakken en terugsturen, is evenmin een idee.

Dus zitten we vast.

Zoals Nederland dan doet in moeilijke situaties, zijn er werkgroepen en overleggen in het leven geroepen. We gaan lang en breed vergaderen. We zijn er nog lang niet uit, zoiets duurt gerust een paar jaar.  In de tussentijd kunnen u en ik erover nadenken, want het koloniale verleden gaat niet weg, het is een deel van Nederland, van u en mij, van wie wij zijn. En dat weet ik in ieder geval wèl zeker.

https://www.indischeschrijfschool.nl