Om het pijnpunt meteen maar op tafel te leggen: ik ben een Hausfrau van niks. Strijken wil ik niet, koken kan ik niet. Stofzuigen vergeet ik vaak. Van de weeromstuit ben ik nieuwsgierig naar degenen die zoiets wel in hun aard en leven hebben. Ooit hadden we hier een huishoudschool voor de tropen, aan het Westeinde 46, geopend in 1921.
Dat is een interessant jaar, hoor.
De Eerste Wereldoorlog was voorbij, en in de landen om ons heen was de vrouwenemancipatie een heel stuk verder dan bij ons. Tijdens de oorlog hadden ze het 'mannenwerk' overgenomen en ontdekt dat ze het konden. Ja, dan is de terugkeer keuken en kinderen lastiger. Wij hadden zoiets niet. Wel kregen vrouwen in die tijd kiesrecht, dus dat je denkt dan zijn we toch al wat opgeschoten met de vooruitgang. Maar aan het Westeinde 46 dachten ze er anders over.
In de Koloniale School voor Vrouwen en Meisjes (serieus, zo heette het) werd de vrouw voorbereid op het leven als echtgenote en moeder, als bekwame huisvrouw die zo haar echtgenoot kon steunen in zijn werk buitenshuis. Ze leerde koken, ze kreeg lessen Maleise taal, ze werd geschoold in het zorgen voor zieken en kreeg informatie over volkenkunde.
Niet dat je zegt: zo'n vrouw kan zich redden als het uitdraait op een scheiding. Een ter zake voorbereiding op de arbeidsmarkt was het evenmin. Zou er voorlichting zijn geweest over het bestaan van voorhuwelijkse relaties, en wat te doen wanneer er kinderen op het erf spelen die het gezicht van je echtgenoot hebben?
Zo kun je zien hoe ouderwets Nederland nog was binnen de eigen veilige landsgrenzen. De wereld om ons heen was al lang veranderd, maar we zagen het niet. Evenmin wat er in de kolonie gebeurde. Daar hadden ze ook geleerd van de Eerste Wereldoorlog. Indië was afgesneden geweest van het moederland en na de eerste moeilijkheden bleken ze het zonder Nederland prima te redden. Dat gaf nieuw elan. Een besef van zelfstandigheid. En daarmee ontstond een ander toekomstperspectief, waarin autonomie vanzelfsprekend was.
Nederland zag dat niet. Hier werd dus meer van hetzelfde gedaan.
De koloniale huishoudschool heeft nog tot in 1939 generaties huisvrouwen naar de oost gestuurd, keurig opgeleid aan het Westeinde. Na de oorlog hield de school op te bestaan. Eindelijk, zult u zeggen. Zeker, maar wat emancipatie betreft, zijn we er nog niet, al is dat aan ander hoofdstuk.