Na kinderdagverblijf of peuterspeelzaal is de keuze voor een basisschool en later voor een school voor voortgezet onderwijs een belangrijke met jarenlange gevolgen. Die keuze is niet alleen bepalend voor het onderwijskundige aspect, maar zeker ook voor het sociale aspect van de weg naar volwassenheid. School bepaalt immers voor een groot deel in welk milieu het kind opgroeit. Kortom, een keuze waar uitgebreid de tijd voor genomen moet worden.

Hoe komt zo’n keuze nu tot stand?

Waar het gaat om het basisonderwijs wordt de reputatie van de school uitgebreid besproken in de supermarkt, op het schoolplein en bij de peuterspeelzaal. De school zelf profileert zich onder meer met haar website, voorlichtingsmateriaal en een kennismakingsgesprek.

De ouders nemen hun kind vaak mee bij die eerste kennismaking en betrekken hun kind bij de keuze van de basisschool. Hierbij zijn de ouders leidend. Zij bepalen op grond van voor hen belangrijke argumenten de schoolkeuze. Meestal gaat het op deze manier en dat is goed.

Soms gaat het heel anders. Ik heb meerdere keren meegemaakt dat de ouder het 3,5 jarige kind liet bepalen welke school het moest worden. Toen de keus op onze school viel voegde één van die ouders er nog aan toe dat ze hoopte dat wij haar kind de baas konden, want haar lukte dat niet! Mag ik zeggen dat ik daar droevig van word, nu nog!

In het voortgezet onderwijs ligt de nadruk meer op voorlichtingscampagnes en open dagen. De rol van de leerling wordt in deze fase van het leven veel belangrijker. De werving is dan ook veel meer gericht op de leerling en minder op de ouder.

Er is een scala aan mogelijkheden na de basisschool, zoveel dat men soms door de bomen het bos niet meer ziet.

Helaas is het zo dat er vaak met een grote boog om het technisch onderwijs wordt heengelopen. Dat is temeer jammer, omdat er zoveel prachtige beroepen zijn met veel perspectief: zicht op werk en arbeidsplezier. Ik weet zeker dat er veel kinderen zijn die praktisch ingesteld zijn en die liever niet vermoeid willen worden met allerlei theoretische ballast.

Een ander toch wel problematisch aspect bij de schoolkeuze is dat ouders de neiging hebben te hoog te grijpen. Mijn ervaring is dat leerlingen die een te hoog gegrepen vervolgtraject in zijn gegaan, een aversie krijgen tegen school en dan vaak op een niveau eindigen wat te laag is voor hun mogelijkheden, of zelfs de school helemaal niet afmaken.

Het is veel beter en in het belang van het welzijn van de leerling om de weg van geleidelijkheid te zoeken. Die weg eindigt vaak op een verrassend hoog niveau. Er zijn voldoende kansen om door te stromen naar waar men optimaal gebruik kan maken van de eigen capaciteiten.

Jan Steigenga is gepensioneerd directeur van een basisschool