Priesters met hun onderbroek op de enkels

6 October 2021, 19:39 uur
Columns
mainImage

Het nieuws kwam aan als een mokerslag, verkondigde NOS-correspondent Frank Renout met opgewonden stem in het journaal. Het ging over de 300.000 kinderen, voornamelijk jongens, die tussen 1950 en 2020 binnen de rooms-katholieke kerk in Frankrijk seksueel zijn misbruikt.

Hoezo mokerslag? “What’s new and different?”, zeggen de Britten. De afgelopen twintig jaar regent het immers zedenschandalen bij de papen: in België, Ierland, Duitsland, Oostenrijk, Canada, de VS en Australië. Dichter bij huis constateerde de commissie Deetman dat er tussen 1945 en 1981 (de helft van de Franse periode) bij Nederlandse rooms-katholieke instellingen tussen de 10.000 en 20.000 minderjarigen zijn misbruikt.  

Tal van andere landen kunnen nog aan deze opsomming worden toegevoegd: van Polen tot Chili, van Zwitserland tot Mexico. Want wellustige priesters zonder normbesef zitten echt overal. En intussen - met de onderbroek op de enkels - maar verkondigen wat er allemaal niet mag van God!

Er schiet me een erg fout mopje te binnen. Twee priesters praten met elkaar over boetedoening door gelovigen die hun zonden opbiechten. “Wat geef jij voor pijpen?” vraagt de ene. “Een Mars-reep”, reageert de ander achteloos.

Toedekken 

Typerend is dat door de jaren heen steevast door de kerkautoriteiten werd gereageerd met toedekken, ontkennen en slachtoffers intimideren. De viespeuken werden consequent de hand boven het hoofd gehouden, kregen een functie elders of maakten zelfs promotie en stegen in de hiërarchie van de kerk. Pas als het vanwege grootscheepse media-aandacht ècht, ècht, ècht niet anders kon, dan kwam zo’n bisschop met z’n schijnheilige kop op televisie spijt betuigen en vergeving vragen.

Het komt door ’t celibaat, is een veelgehoorde veronderstelling. En daar klinkt een zekere logica in door. Maar ook buiten de katholieke kerk is sprake van seksueel misbruik van minderjarigen. Bij de padvinderij, bij sportclubs, weeshuizen, kostscholen, instellingen voor verstandelijk gehandicapten, bij kindercrèches en de na-schoolse opvang, ja zelfs binnen de kringen van jeugdzorg en kinderrechters. Maar nergens lijkt het zo’n institutioneel probleem als binnen de katholieke kerk. En nergens anders zijn ze zo bedreven in het verhullen en/of goedpraten van de vuiligheid.

Hitlergroet

Uit mijn tijd als chef kunstredactie van de Haagsche Courant herinner ik me een recensie van een boek over de innige relatie tussen het Vaticaan en de Nazi’s. De boekbespreking was van historicus en oud-hoofdredacteur Rob Soetenhorst en bij zijn tekst stond een ronduit schokkende foto van een groep kardinalen die enthousiast de Hitlergroet bracht. De pagina waarop het artikel stond, was al compleet vormgegeven en lag uitgeprint op mijn bureau. Bij toeval zag ik op zeker moment op mijn beeldscherm dat er - in een nieuwe drukklare versie van de pagina - ineens een andere (heel neutrale) foto bij het stuk stond. Ik belde Soetenhorst om te vragen of dit op zijn verzoek was gebeurd, maar nee. 

Het bleek dat een fanatiek roomse collega (die eerder bij ’t katholieke dagblad Het Binnenhof had gewerkt) achter mijn rug om een andere foto had laten inscannen en eigenmachtig de Heil Hitler-illustratie had vervangen. Tja, hij had zijn middelbare school bij de jezuïeten genoten en maakte die dag het begrip jezuïetenstreek meer dan waar. Wat had hij ’t ook moeilijk, toen in diezelfde periode de Italiaanse krant La Republica onthulde hoe missionarissen en priesters op grote schaal - vooral in Afrika - nonnen hadden verkracht of seksueel misbruikt. Rome wist ervan, maar deed niets.

En dan zijn er natuurlijk nog de politieke manipulaties, de vastgoedzwendels en de financiële schandalen, die de heilige stoel linken aan de georganiseerde misdaad; met de verdachte dood van ‘Gods bankier’ Roberto Calvi (1982 hangend aan een brug in Londen), als bizar hoogtepunt. Wordt het zo langzamerhand niet tijd om de rooms-katholieke kerk gewoon aan te merken als criminele organisatie? En laten verbieden door de rechter! Net als de motorclubs Satudarah, Hells Angels en No Surrender of - om dichter bij het aanvankelijke onderwerp te blijven - pedofielenclub Martijn.