Het gaat in golven, maar net als met de zee, weet je zeker dat het gesprek over straatnamen weer terugkeert. En zoals de ene golf op de andere lijkt, maar toch weer uniek is, geldt dat ook voor het gesprek over straatnamen. Utrecht heeft weer het licht gezien. Wat blijkt - een schok is het elke keer - het geval te zijn: ze hebben er een prins Bernhardstraat. Nu is half Nederland, wat straten betreft, naar het koningshuis en aanverwante dan wel sympathiserende families genoemd, dus echt nieuw is dat niet. Behalve als je in de politiek zit, dan heb je wat nodig om je mee te profileren. De NOS berichtte in een stukje online wat er te beleven viel aan discussie. Grote woorden, en bij de prins werden meteen Coen en Van Heutsz genoemd, waarbij een PvdA-raadslid het woord 'massamoordenaars' gebruikte. Wie beschuldigt, moet bewijzen. Dat gebeurde niet.

Het geval wil dat ik een biografie van Van Heutsz heb geschreven, op basis van lang en diepgaand onderzoek. Dus ik ken zijn leven zo ongeveer, en vooral ken ik de tijd waarin hij leefde. Lang verhaal kort: hij was geen massamoordenaar. Wat wel in zijn tijd gebeurde, was de overwegende tevredenheid van Nederland om een koloniale staat te zijn. Daar kwamen die standbeelden en straatnamen vandaan. Voor Van Heutsz zelf hoefde het niet, en om hem ging het dan ook niet.

Het zelfbeeld van Nederland toen is interessant.

Nu: Nederland is vol zelftevredenheid, want o-o hoe slecht was Nederland toch vroeger, en wat zijn we nu goed dat we beseffen hoe slecht we toen waren. Daarom moeten die straatnamen anders.

Toen: Wij zijn een koloniale staat en we gaan vrede en beschaving brengen; eigenlijk zijn we geweldig, dat zal iedereen beseffen op enig moment. Een eigen visie. Militairen terugkerend uit Indië werden groots ontvangen; het volk stond juichend aan de kant van de weg.

Als we iets van de geschiedenis willen leren, moeten we die kennen. En niet alleen kennen, maar ook begrijpen. Daarvoor is de openbare ruimte nuttig. Je komt steeds een naam tegen; na enig onderzoek (of het lezen van een boek) begrijp je beter hoe zo'n mechanisme kan werken, van willen beschaven en koloniseren. Inzicht verwerven kost meer tijd dan grote woorden roepen, dat geef ik toe, maar op termijn heb je er als raadslid meer aan. En je stad ook.

https://www.indischeschrijfschool.nl