Miljoenen voor integratiesubsidies en de gemeente heeft geen idee van de effecten. Dat concludeerde mijn fractiegenoot Jan Pronk onlangs na een analyse van deze subsidies. Wat we wel weten: de integratieproblemen zijn nog altijd levensgroot en subsidies worden dikwijls gebruikt voor activiteiten van een specifieke bevolkingsgroep.  
Het is een voorbeeld van beleid van de overheid dat anders uitpakt dan vooraf was bedacht. Dat zien we vaker. De gemeente kiest een doelstelling en neemt vervolgens maatregelen om die doelen te behalen. Maar na afloop blijken de doelen niet gerealiseerd te zijn én er zijn allerlei ongewenste neveneffecten. Gemeenteraadsleden en anderen zijn er dan vaak – terecht – als de kippen bij om kritiek te leveren: ‘hoe dom kun je zijn?!’.  
Maar voorkomen is beter dan genezen: waarom denken gemeente en politiek niet vooraf wat beter na? Beter beleid maken, zonder vervelende bijverschijnselen? In de praktijk blijkt dat lastig. De samenleving is namelijk complex. Al die verschillende mensen, ondernemingen en groepen. Zie maar eens te voorspellen hoe die op gemeentelijk beleid reageren. En dan heb je ook nog onvoorziene gebeurtenissen. Het gevolg: het werkt anders uit dan was bedacht. 
Hoe kunnen we dit patroon doorbreken? De eenvoudigste oplossing: minder beleid en regels maken. De overheid hóeft zich niet overal mee te bemoeien. Mensen kunnen ook heel goed zelf en met elkaar dingen regelen. Op individueel niveau kun je doorgaans veel beter zien wat er aan de hand is dan op het niveau van de overheid. Bijkomend voordeel: mensen hebben elkaar nodig en zoeken elkaar op: de samenleving wordt er socialer van. Een voorbeeld is het welzijnswerk: dat was vroeger iets wat mensen samen deden, zonder regels en beleid. Dat was niet perfect, maar dat is het nu zeker ook niet. Van de politiek vereist dit dat ze op haar handen gaat zitten, óók als het even minder gaat. Makkelijker gezegd dan gedaan, met al die ijverige politici (mijzelf incluis)! 
Natuurlijk ontkomt de gemeente er niet aan af en toe tóch beleid te maken. Dan zijn twee zaken belangrijk. Ten eerste: let niet alleen op de korte termijn maar ook op de lange termijn. Dat lijkt een open deur maar hoe vaak komt het niet voor dat een doelstelling op korte termijn wordt gehaald, terwijl het op langere termijn verkeerd gaat? Ten tweede: heb niet alleen oog voor de groep waarop het beleid is gericht maar kijk naar wat het doet voor de héle samenleving. 
Zal zo’n benadering de integratieproblemen oplossen? Het is het proberen waard, slechter dan nu zal het vast niet worden. 
De kans die Dagblad070 mij bood om elke twee weken een column te schrijven pak ik natuurlijk met beide handen aan. Steeds zal ik, zoals hierboven, onderwerpen langs de liberale meetlat leggen.
Reageren? Mail mij op [email protected] of via Twitter @Frans33