Kent u die naam? Westerling. Als u eh.. doet, dan is het een ander. Want het is Raymond Westerling die meteen een mening oproept, van de categorie voor of tegen. Zo hebben we meer mannen in ons koloniale verleden.
Volgende week verschijnt er een biografie van deze man. Als ik goed ben ingelicht, gaat de auteur daarvan niet meewaaien met de huidige politieke correcte wind, maar geeft hij zijn eigen visie op kapitein Westerling. Dat je denkt: haal de popcorn uit de keukenkastjes, dit gaat een storm worden op social media. Wikipedia gebruikt flinke termen voor de kapitein, die hem eigenlijk veroordelen. Westerling had carte blanche gekregen van de Nederlandse regering en voerde zuiveringsacties uit op Zuid-Celebes in de late jaren 1940. Dat woord klinkt naar heel veel doden. Moet je zeggen: doden, gesneuvelden of slachtoffers van een moord? Woorden zijn nooit vrijblijvend. Er zit een oordeel in.
Ik ga dus met veel genoegen naar de boekpresentatie, die is in Den Haag. Natuurlijk ga ik ook uit nieuwsgierigheid, want ik wil graag zien wie er nog meer komen. Over Westerling hoorde ik nogal eens zeggen dat ze hem zijn gang hadden moeten gaan, en dat met meer steun, Indië voor "ons" behouden had kunnen blijven. Dat laatste geloof ik niet. De onafhankelijkheid was niet meer tegen te houden. Blijft dat andere: had hij echt carte blanche, en wat is de status van standrecht in een oorlog? Het is voor ons in deze tijd moeilijk om daar zorgvuldig over na te denken. Maar het moet. Anders blijven we in de knoop liggen met de koloniale tijd. Het gaat erom de tijd van toen te leren begrijpen, en dat wat oorlog dan betekent.
Precies dat ontbreekt er nu aan. Dat is ook typisch Nederlands. Hup, meteen het vingertje omhoog en belerende toespraken houden. En daarin doorschieten, dan is Nederland zó slecht en wreed geweest in het verleden, zo slecht en wreed was niemand - wat in essentie ook weer koloniaal is - en daar zijn dan ontzettend veel mensen slachtoffer van geworden en nu gaan we dieper dan diep door het stof. De normen van nu, geprojecteerd op het leven van toen.
Dat moeten we uit elkaar zien te houden. Hoe het toen was. Wat we er nu van vinden. En elk boek dat de gemoederen raakt, helpt ons daarbij. Als het goed is.
https://www.indischeschrijfschool.nl