Wanneer het gesprek op Indische hotels komt, dan gaat het altijd en eeuwig over Des Indes. Geen kwaad woord over dat hotel (zelfs niet over de modernisering), maar waarom roept nou nooit eens iemand verrukt wat over pension Insulinde, Bankaplein nummero 2?
Zo centraal als Des Indes lag het niet, en het is al zo lang weg, dus kleine kans dat u iemand naar het pand ziet staren met die uitdrukking "hier was het", tenzij u mij daar treft natuurlijk. Op historische plekken staan smachten naar het verleden is misschien een afwijking van mij. Ik doe het al zo lang. Loop ik door het centrum dan kijk ik omhoog naar de oude gevels, en staat daar een jaartal uit de vorige eeuw, dan voel ik een steekje van: ach, toen was dit nieuw, en nu zo oud en kwetsbaar. Dat is een zachte emotie in de ziel, die nostalgie. Op de een of andere manier geloof ik, dat het me een beter mens maakt.
Eind negentiende eeuw werd Pension Insulinde geopend. Het was en bleef modern, want ze boden elektriciteit en badkamers met warm en koud stromend water. Vooral dat laatste moet, in combinatie met de naam, mensen uit de Oost hebben aangetrokken. Zij waren goede badkamers gewend en zij wilden elke dag en ieder uur van die dag schoon zijn. Geruchten over de wekelijkse Nederlandse wasbeurt schrokken af. Zo onfris. Dus moesten ze vanuit Indië voor het komende verlof een onderkomen boeken, dan kon die keus snel gemaakt zijn. Des Indes kostte bovendien veel meer.
Voor pension Insulinde had je het Bankaplein. Dat werd een hangplek voor de meegereisde djongossen en baboes. Hier troffen ze elkaar. Onder elkaar zijn, met steeds wisselende gezicht. De een ging terug, de ander kwam. In de buurt wist iedereen wie en wat ze waren, er kwamen geen rare vragen.
Op een internetveiling zag ik een suikerzakje te koop aangeboden van het pension. Er stond vooralsnog geen prijs bij, wat me logisch voorkwam: zoiets kàn niet te duur zijn. Maar aan de veiling zal ik niet meedoen, louter uit zelfbescherming. Vandaag een suikerzakje, morgen een blok zeep en twee dagen later wil ik een boek schrijven over het Pension. Want zeg nou zelf, er moeten toch talloze families zijn die daar logeerden en brieven schreven vol indrukken van de stad, het pension en hun ervaring met de badkamers?