MULO, dat was: Meer Uitgebreid Lager Onderwijs. Ik vond een foto van de MULO in Bandoeng, ongeveer in 1910. Dus nog voor de Eerste Wereldoorlog.
Lang geleden, maar niet onbereikbaar. Scholieren maakten huiswerk, dat soms bewaard bleef.
Er waren er altijd, die een dagboek bijhielden. De een of de ander vertelde het aan de kinderen, die het onthielden en weer vertelden aan de volgende generatie. Dus ik vind 1910 helemaal niet zo lang geleden.

Maar die herinneringen, kloppen die dan wel? Ik vermoed: ja en nee tegelijkertijd. Ja, want ze zeggen iets over wat toen is waargenomen en die herinnering zijn door de familie gereisd. Dat geldt voor meer zoals het afscheid op de kade, het verhaal over de bedienden die huilden toen het gezin vertrok en later in Nederland: de spanningen die nooit hardop benoemd werden, maar waardoor duidelijk werd: dit niet zeggen, hier niet naar vragen, alles was erger in de oorlog dus het leed van nu dat telt niet mee.

En nee, want herinneringen kunnen veranderen van sfeer, van inhoud. Dan krijgen ze een andere betekenis, die van een spiegel van wie u nu bent.

Herinneringen zijn brokjes informatie. Wat kunt u ermee, als u een levensverhaal gaat schrijven? Eerst erkennen wat de herinnering is, dus die noteren. Daarna erover nadenken want: welke mensen komen er voor in mijn herinnering en wat kan hun indruk zijn geweest? Op basis van de nieuwe inzichten komt u vanzelf tot een conclusie.  Het gaat dus niet om waar of niet waar, het gaat bij herinneringen om het waarom van de inhoud.

Wat de MULO in Bandoeng betreft, zijn de leerlingen vermoedelijk rond 1900 geboren. Met deze aanwijzing weet u meteen hoe ver u terug moet in de familie of bevriende families. Inderdaad, helemaal niet zo lang geleden. Daar zijn vast nog herinneringen aan, doorgegeven of opgeschreven. Misschien is het tijd om die te gaan ordenen en bewaren.