Achter de gesloten deuren van de Gevangenpoort wordt deze maand de vernieuwing van het museum afgerond. Een nieuwe tentoonstelling over vier eeuwen opsluiten, verhoren en straffen toont hoe we in het verleden omgingen met verdachten en misdadigers: niet al te zachtzinnig. De voormalige staatsgevangenis is op 19 juni weer open voor publiek.

Het middeleeuwse deel van het gebouw - met daarin de gevangenisruimtes waaronder de ‘gajolen’ (cellen), de Pijnkelder en de Ridderkamer blijven onaangetast. De authentieke beleving, het gevoel dat je als bezoeker teruggaat in de tijd, is in dit deel van de Gevangenpoort indrukwekkend. Het museale deel - waar vroeger de dienstruimtes waren en de rechtspraak plaatsvond - is opnieuw ingericht. De presentatie van de collectie in dit deel van het museum was verouderd en voldeed niet meer aan de verwachtingen van de huidige bezoeker.

Schimmen uit het verleden
In de Gevangenpoort wordt het publiek straks welkom geheten door vier schimmen: een cipier, een beul, een gevangene en een rechter. Zij vertellen hoe vroeger het opsluiten, verhoren en straffen van verdachten in zijn werk ging. De schimmen worden geprojecteerd en krijgen een stem dankzij acteurs Paul Groot (cipier en rechter), Thom Hoffman (beul) en Kirsten Berkx (gevangene).

Gamen in het museum
In de Raadskamer kunnen straks bezoekers een spel spelen. In dit spel neemt men plaats op de stoel van de rechter. In verschillende casussen moet de bezoeker een straf bepalen. Daarna krijgt men te zien welke straf er in werkelijkheid werd uitgesproken. Het gaat om historisch zaken maar ook om hedendaagse. Bij een aantal zaken geeft Ybo Buruma, lid van de Hoge Raad, een uitleg. De tafel waarop de game komt te staan krijgt een prachtig tafelkleed dat speciaal hiervoor is geweven in het Textielmuseum in Tilburg.

Hoofdpijn van de guillotine
De afgelopen maanden is hard gewerkt aan de herinrichting van het museum, de nieuwe opstelling van de collectie, de audiotours, de belichting, de audiovisuele middelen, enzovoorts. Elk project kent wel een ‘hoofdpijndossier’ en bij de herinrichting was dat -kan het toepasselijker?- onze guillotine. Recentelijk kon onderzoek plaatsvinden naar dit object en daaruit bleek dat de guillotine authentiek is. Extra zorg voor behoud en beheer ervan is dus noodzakelijk. Maar op z’n oude plek in de cipierswoning stond de guillotine in de weg en het was geen passende locatie. Onze grote wens was hem een plek te geven op de binnenplaats, als geweldige eyecatcher voor het publiek en de bezoekende scholen. Dit betekent: een glazen vitrine op maat laten maken met voldoende luchtcirculatie en, vanwege het gewicht van vitrine + guillotine, een betonnen funderingsplaat. Een ingewikkelde klus maar het lijkt nu allemaal te gaan lukken. En dan hoeven wij geen slapeloze nachten meer te hebben door een guillotine!