Bijna een op de tien jongeren is ooit gevraagd om de pinpas of bankrekening uit te lenen aan criminelen, en zeven op de tien jongeren weten niet dat de pakkans groot is. Dat stelt de Nederlandse Vereniging van Banken (NVB) op basis van een steekproef onder 258 Nederlanders van 18 tot en met 25 jaar. De banken starten donderdag een campagne om opnieuw te waarschuwen voor deze en andere vormen van fraude.

Iemand die een pinpas en bankrekening uitleent aan criminelen wordt een 'geldezel' genoemd. Criminelen proberen op allerlei manieren geld af te troggelen van mensen, bijvoorbeeld door zich uit te geven voor bankmedewerker, door een malafide webwinkel te beginnen of door zich voor te doen als iemand anders om geld te vragen. Een bekend voorbeeld is fraude via WhatsApp. Iemand doet zich dan voor als een vriend of familielid in nood en vraagt snel om geld. Criminelen laten het geld vervolgens storten op de bankrekening van de geldezel en halen het er zo snel mogelijk contant weer af.

"Veel jongeren beseffen niet dat het geld in veel gevallen regelrecht afkomstig is van slachtoffers van onlinefraude en dat geldezels aansprakelijk kunnen worden gesteld voor de schade", zegt Marco Doeland van de NVB. "Dus je denkt makkelijk 50 euro te verdienen, maar moet vervolgens nog jaren duizenden euro's terugbetalen." Jongeren die hun rekening uitlenen lopen het risico op een strafblad en op uitsluiting als klant. Een geldezel kan daardoor jarenlang geen rekening meer openen.

Pakkans

Volgens Doeland onderschatten jongeren de pakkans. "Als het slachtoffer van de fraude zich meldt bij de bank of politie, dan kan de bank direct zien naar wie het geld is overgemaakt. Dan loop je dus altijd tegen de lamp", zegt hij in een verklaring.

De politie herkent dat beeld en spreekt van een pakkans van 100 procent. "Als wij onderzoek doen na een aangifte van fraude of omdat we een fraudeur op het spoor zijn, komen we heel snel bij de geldezel uit. Dat is een kwestie van 'follow the money'", zegt Iris Koster van het team digitale criminaliteit van de politie.