De Hoge Raad komt vrijdag met uitspraken in twee belangrijke zaken over de spaartaks. Daarbij staat de vraag centraal of ook mensen die niet op tijd bezwaar hebben gemaakt nog geld terug mogen verwachten als ze in het verleden te veel belasting hebben betaald over hun spaargeld. Om spaarders te compenseren is de overheid sowieso miljarden kwijt.

De Hoge Raad bepaalde in december al dat de manier waarop de zogeheten vermogensrendementsheffing wordt geheven, niet door de beugel kan en zelfs in strijd is met het Europese mensenrechtenverdrag. Spaarders maken al jaren bezwaar tegen de spaartaks, maar dit keer oordeelde de hoogste rechter ook dat zij "rechtsherstel" moeten krijgen, compensatie dus.

De spaartaks wordt oneerlijk gevonden omdat belasting werd geheven op basis van fictieve, oftewel verzonnen rendementen. Dit terwijl mensen weinig aan hun spaargeld verdienen omdat de spaarrente al jaren erg laag is. Spaarders betalen dus belasting over rendement dat ze nooit hebben behaald.

Staatssecretaris Marnix van Rij (Financiën) werkt al aan compensaties. Zo'n 60.000 spaarders die bezwaar hadden gemaakt tegen de belasting voor de belastingjaren 2017 tot en met 2020 krijgen voor 4 augustus automatisch geld teruggestort. Dat gaat de overheid 2,8 miljard euro kosten. Maar voor mensen die niet op tijd bezwaar hadden ingediend en van wie de aanslag al vaststaat, is nog geen herstelregeling opgetuigd. Het kabinet wilde daarvoor eerst deze nieuwe conclusies van de Hoge Raad afwachten.

Het kan betekenen dat er nog veel meer geld overgemaakt moet worden. Vorige maand schatte het kabinet de totale kostenpost op maximaal 11,7 miljard euro. Uitgaande van cijfers over het jaar 2019 zijn er wel 2,7 miljoen belastingplichtigen die aangifte hebben gedaan met vermogen in box 3.

De advocaat-generaal, een belangrijke adviseur van de Hoge Raad, gaf in februari al aan dat ook iemand die niet mee had gedaan aan de massale bezwaarprocedure, volgens hem recht zou kunnen hebben op een vergoeding. Als de hoogste rechter daarin meegaat, zou dit de weg openen voor nog veel meer gedupeerden om compensatie te eisen.

Volgens Jurgen de Vries, voorzitter van de Bond voor Belastingbetalers, gaat het puur om de vraag of de staatssecretaris die andere mensen ook van de Hoge Raad moet vergoeden, of dat compenseren in dit geval een politiek besluit zou zijn. Hij voegt daaraan toe dat het gezien de eerdere uitspraak van de Hoge Raad eigenlijk "niet eerlijk" en "niet netjes" zou zijn als de staatssecretaris zou weigeren om voor iedereen die het betreft, met geld over de brug te komen.