‘Onderwijssystemen zijn disconnected. We leiden generalisten op, we hebben specialisten nodig. Onze kinderen leren dingen die over drie à vier jaar niet meer bestaan.’ Het zijn woorden van trendwatcher en futurist Richard van Hooijdonk. Hij sprak met zo’n zestig directies van bedrijven in de installatie- en elektrotechniek. Zij waren onlangs bijeen in de Dutch Innnovation Factory in Zoetermeer, vanwege de jaarbijeenkomst van InstallatieWerk Zuid-Holland (IWZH). IWZH wil voorbereid zijn op de toekomst, dat begint met nieuwsgierigheid.
IWZH is hèt opleidingsbedrijf in de regio voor installatie-, elektrotechnische- en koeltechnische opleidingen. ‘Het is bijzonder zinvol als bedrijven zich verenigen en geld willen steken in het opleiden van mensen voor de toekomstige vraag in de branche’, zei Job Knoester, penningmeester van IWZH. De locatie van de bijeenkomst, de Dutch Innovation Factory, is direct een prachtig voorbeeld van hoe het wel moet in technisch opleidingsland. Het is een broedplaats vol interactie en samenwerking. Opleidingen, start-ups en grown-ups werken er samen en dagen elkaar uit. De kracht van die community is de gedeelde passie voor IT en innovatie.’
Passie en nieuwsgierigheid
Passie is ook wat Richard van Hooijdonk noemt als ‘skill’ die een technisch bedrijf moet hebben. Naast nieuwsgierigheid: hoe zit dat met start-ups? Kan ik met partijen in het buitenland praten? Een derde skill is vakkennis, juist ook over nieuwe technieken. ‘En je hoeft niet alles zelf te doen’, zegt Van Hooijdonk. ‘Zoek samenwerkingen om nieuwe businessmodellen te ontwikkelen. Waardeontwikkeling is momenteel belangrijker dan geld op de bank. Hij noemt kenmerkende voorbeelden als Uber, die landingsplaatsen voor drones bouwt en Albert Heijn die sensoren test die bijhouden wat je koopt. Je loopt zonder wachtrij bij de kassa de winkel uit en je boodschappen worden automatisch afgerekend.’
Samenwerken met technologie
Van Hooijdonk waarschuwt voor het immuunsysteem van organisaties. ‘We voelen dat nieuwe technieken ons gaan raken, maar we weten nog niet precies hoe. Eén ding weten we wel zeker: als we blijven doen wat we deden, krijgen we wat we kregen. Als we mensen willen veranderen, moeten we hen de kennis geven die zij nodig hebben. We moeten geen generalisten opleiden, maar specialisten. Ik denk daarbij aan virtual reality specialisten, data scientists en ethisch hackers. Ook de installatiebranche krijgt te maken met veiligheid van data, algoritmen, sensoren, robots en 3D-printing. We moeten leren samenwerken met technologie.’
Smart buildings
‘Wij zijn als mens kansloos om berekeningen op te nemen tegen de computer. Kortom, kijk waar de mens nodig is en waar de mens het beter kan overlaten aan de computer. Ik voorspel een systeem error in jullie sector’, sprak Van Hooijdonk tot de zaal, ‘tegelijkertijd wordt jullie wereld veel groter als je het begrijpt. De businessmodellen schieten de installatiebranche in. Denk aan smart buildings. Het ‘Internet of Things’ zorgt dat systemen onderling communiceren en zelfsturend worden. In mijn filosofie staat techniek overigens altijd in dienst van de gebruiker; en niet andersom.’
Social skills
‘Reden ook dat de adviesrol van onze mensen steeds belangrijker wordt, naast technische vakkennis’, zei Ivar Raadtgever, bestuurslid IWZH. ‘Onze leerlingbegeleiders krijgen bijvoorbeeld training in consultancy-selling. Zij moeten de corebusiness van onze bedrijfsparticipanten verbinden met mogelijkheden van onze opleidingsorganisatie. IWZH zet daarnaast stevig in op duurzame technieken, zoals warmtepompen, zonnepanelen en ketels op waterstof. De nieuw te openen praktijklocatie in Rotterdam zit er vol mee.’
Vele uitdagingen
‘De energietransitie is echter niet onze enige uitdaging’, aldus voorzitter IWZH Dennis Roomer. ‘We hebben aandacht voor maatschappelijke vraagstukken, denk aan de Leerwerk-akkoorden en social return. We werken aan meer instroom van meiden in de techniek en kijken om ons heen naar nieuwe ontwikkelingen, zoals gamification. Dus het introduceren van spelelementen in onze opleidingen. We zijn al begonnen met gedigitaliseerde praktijkopdrachten, werkplaatsen met tablets en hebben in samenwerking met ABB demonstratiepanelen ontwikkeld voor het ABB home control system.’
‘Voldoende uitdagingen voor de branche dus en de reden waarom zo’n jaarbijeenkomst ontzettend belangrijk is’, aldus Roomer. ‘Darwin zei het al: degenen die in staat zijn zich aan te passen, overleven het beste. Kom even uit de rush van de dag en sta stil bij de techniekwereld van morgen.’