Het Nationale Theater (HNT) in Den Haag komt in het seizoen 2018-2019 met een breed scala aan producties van huisregisseurs Eric de Vroedt, Noël Fischer, Daria Bukvic en Jeroen De Man. Een rode draad in het seizoen is de vraag wat het betekent om een gemeenschap te zijn. Met nieuw geschreven teksten, bewerkingen van bestaand repertoire, nieuwe manieren van produceren en nieuwe gezichten in het ensemble zet het gezelschap de ingeslagen vernieuwing door. Het bereiken van een zo groot en breed mogelijk publiek blijft ook dit seizoen leidend bij Het Nationale Theater, dat deze week zijn nieuwe programma presenteerde.

Wie deze dagen de krant leest, zou kunnen denken dat het gemeenschappelijke aan verval onderhevig is. De maatschappij polariseert, verschillen groeien tussen arm en rijk, politiek links en rechts. Het Nationale Theater, met twee theaters in Den Haag en het grootste reizende gezelschap van Nederland, positioneert zichzelf als een gemeenschapshuis: een open en bruisend huis waar verschillende groepen toeschouwers zich thuis voelen, waarmee ze zich identificeren, waar ze trots op zijn. Een thuis waar gevierd, beleefd en samen gedacht wordt. “Maar wanneer het gemeenschappelijke onder druk lijkt te staan, is het dus goed om daar aandacht aan te besteden: wat is dat precies, een gemeenschap? Welke geschreven en ongeschreven regels vormen de gemeenschap? Hoe gaat de gemeenschap om met individuen die zich niet (willen) conformeren? Hoe ontwikkelt een gemeenschap zich door de tijd?,” zo stelde HNT zichzelf vragen.

Toneel hét middel

Al sinds de Griekse oudheid is toneel hét middel om te reflecteren op het gemeenschappelijke belang. De klassieke toneelschrijvers ontdekten dat een familie op het toneel de perfecte metafoor is voor het gemeenschappelijke. De familie is immers een minimaatschappij: er is een gedeelde basis, een verleden met gedeelde normen en waarden. Maar naarmate de tijd verstrijkt, ontwikkelen individuele familieleden zich elk in een andere richting en betreden nieuwkomers de gemeenschap. De spanningen die daardoor ontstaan, leveren materiaal op voor stukken die niet alleen heel spannend zijn om naar te kijken, maar die ook op duiding geven aan de samenleving. Van dit mechanisme hebben toneelschrijvers door de eeuwen steeds weer gebruik gemaakt, tot aan de huidige tijd aan toe.

Het Nationale Theater presenteert zich sinds de oprichting in 2017 als innovatief huis- en gezelschap. De fusie die aan de basis van het HNT ten grondslag ligt, is daar een voorbeeld van. Maar Het Nationale Theater innoveert ook in produceren en presenteren. Een goed voorbeeld hiervan is de nieuwe productie We zijn hier voor Robbie. Het Nationale Theater gaf Maria Goos opdracht om een nieuwe toneeltekst te schrijven in het kader van de reeks Toneelstuk des Vaderlands. In deze reeks onderzoekt Het Nationale Theater de staat van de natie. The Nation van Eric de Vroedt was het eerste deel, in de toekomst zullen onder meer Lot Vekemans en Nathan Vecht nieuwe teksten schrijven. HNT produceert We zijn hier voor Robbie in samenwerking met De Theateralliantie, een verbond van schouwburgen die als coproducent optreden. We zijn hier voor Robbie zal dan ook alleen te zien zijn in langere speelblokken bij de aangesloten theaters van De Theateralliantie. Ook de ontwikkeling van de contextprogramma’s door het hele land en uitbreiding van de succesvolle educatie zijn voorbeelden van innovatie om een groter en breder publiek te bereiken.

Het Nationale Theater is er trots op dat het beschikt over een eigen vast ensemble van toneelspelers van diverse komaf. In seizoen 2018-2019 treden Emmanuel Ohene Boafo en Yela de Koning als jonge talenten toe tot het ensemble, dat met hun komst uit 17 acteurs bestaat.

(de cast van ‘De hereniging van de twee Korea’s’, een van de top-producties van HNT; foto: HNT)