De toekomst van het kabinet-Rutte III is dinsdag onzeker geworden met het vertrek van Wybren van Haga uit de VVD-fractie. De grootste coalitiepartij zette het Haarlemse Kamerlid uit de fractie, omdat hij eerder gemaakte afspraken over bemoeienis met zijn zakelijke belangen heeft geschonden. Of hij zijn zetel meeneemt, en daarmee de coalitie haar flinterdunne meerderheid in de Tweede Kamer ontneemt, is nog onduidelijk.

De fractie vergaderde dinsdagochtend bijna twee uur over de kwestie. Fractievoorzitter Klaas Dijkhoff liet weten dat "de gemaakte afspraken over het strikt scheiden" van het Kamerlidmaatschap en Van Haga's zakelijke belangen, niet zijn nageleefd.

Dat Van Haga niet meteen een beslissing neemt over wat hij met zijn zetel doet, snapt Dijkhoff naar eigen zeggen wel. "Dit is voor hem ook een heftige dag." Dijkhoff hoopt wel dat Van Haga uiteindelijk "lid wil blijven van de partij waar hij al 38 jaar lid van is".

De coalitie heeft in de Tweede Kamer 76 zetels, de kleinst mogelijke meerderheid. In de Eerste Kamer heeft het kabinet al geen meerderheid en moet daar al op de oppositie steunen.

Mocht Van Haga als eenmansfractie doorgaan, of zich aansluiten bij een andere partij, dan denkt Dijkhoff niet dat dat per se het einde van de coalitie betekent. "Ja", zegt hij op de vraag of een coalitie met 75 zetels door kan gaan. "Maar ik hoop dat het niet hoeft." Van Haga geeft zelf aan dat hij "graag was gebleven". Hij wil nu "rustig nadenken" over wat te doen met zijn zetel. Hij komt naar eigen zeggen "zo snel mogelijk" met een beslissing.

Hart van Nederland berichtte maandag dat Van Haga zich eerder dit jaar persoonlijk had bemoeid met het Haarlemse rijksmonument Het Essenhofje, een van de panden in zijn bezit. Nadat bouwwerkzaamheden op last van de gemeente waren stilgelegd, omdat er geen vergunning was aangevraagd, zou Van Haga zelf bij de bewoners verhaal zijn gaan halen over wie de gemeente had getipt.

Het Kamerlid had vorig jaar juist met de VVD afgesproken zich niet meer direct te mengen in zijn vastgoedbedrijf. Die afspraken werden gemaakt nadat bekend was geworden dat Van Haga's bedrijf huurregels in Amsterdam had overtreden.

Volgens Van Haga zelf betekent het fractiebesluit om hem eruit te zetten dat het erg moeilijk wordt politiek te combineren met het ondernemerschap. De integriteitscommissie van de VVD had vorig jaar juist in een rapport over Van Haga gesteld dat hij moest kiezen tussen zijn bedrijf en het Kamerlidmaatschap.