Met de wijzigingen van de inlichtingenwet wordt tegemoetgekomen aan de grote zorgen bij het publiek. De aanpassingen zijn niet 'cosmetisch', maar hebben echt wat om het lijf, stelt minister Kajsa Ollongren (Binnenlandse Zaken). Volgens minister Ank Bijleveld (Defensie) wordt nu "oprecht recht'' gedaan aan de zorgen van de tegenstemmers in het referendum.

Ollongren past de Wet op de inlichtingen- en veiligheidsdiensten (Wiv) op zes punten aan. Zo gaat ze sneller beoordelen met welke landen de inlichtingendiensten informatie mogen delen. Voor die beoordelingen was eerst twee jaar uitgetrokken, maar nu moeten ze al dit jaar klaar zijn. Voor het zover is, mag er geen informatie worden verstrekt die door de diensten niet is bekeken. De toezichthouders op de diensten gaan hier scherper op letten. Ook het gebruik van het door tegenstanders gewraakte 'sleepnet', wordt verder ingeperkt. In de wet komt te staan dat de diensten alleen "zo gericht mogelijk'' grootscheeps mogen aftappen van de kabel. Ook moeten ze uitleggen waarom dat echt nodig is. De diensten mogen verzamelde data nog steeds drie jaar bewaren, maar de minister beoordeelt voortaan ieder jaar of dat nog nodig is. Verder mogen ze medische gegevens pas inzien als eventueel sluitstuk van lopend onderzoek. Ook moet de rechter toestemming geven voor het verzamelen van informatie over journalisten en hun bronnen. Het kabinet verzekert dat het "vrijwel uitgesloten'' is dat het 'sleepnet' de komende jaren wordt gebruikt voor communicatie uit of naar Nederland. De diensten mogen daar alleen naar grijpen als ze het niet met een lichter middel afkunnen. De toezichthouders rapporteren daarover al na een jaar.

De nieuwe wet gaat wel volgens plan op 1 mei in, maar het kabinet wil de eerste twee punten vervolgens zo snel mogelijk in de wet opnemen. De andere aanpassingen kunnen volgen na de evaluatie van de wet, die over twee jaar moet plaatsvinden. Volgens de ministers worden "voldoende waarborgen opgenomen om tegemoet te komen aan de zorgen'', zonder dat de algemene en de militaire inlichtingendiensten daar last van hebben. Bijleveld heeft wel haar bedenkingen bij het mogelijk sneller vernietigen van informatie, omdat het voor militaire missies soms belangrijk is om te kunnen terugkijken. Maar het was zoeken naar een balans tussen privacy en veiligheid, stelt ze.

Oppositie

Oppositiepartijen in de Tweede Kamer reageren kritisch op de wijzigingen in de nieuwe inlichtingenwet. Volgens de SP weigert de regering serieuze aanpassingen te doen na het duidelijke ‘nee’ in het referendum. Ook GroenLinks ziet nog niet alle bezwaren weggenomen. "Ongericht gegevens verzamelen van onschuldige mensen, dat willen we niet," aldus SP'er Ronald van Raak. "Minister Ollongren belooft opnieuw dat de AIVD en MIVD zorgvuldig zullen omgaan met het ‘sleepnet’, maar weigert dit middel uit de wet te halen. Daarmee zijn alle toezeggingen van de regering boterzacht en legt zij het ‘nee’ van de kiezers hooghartig naast zich neer.''

GroenLinks-Kamerlid Kathalijne Buitenweg ziet in de wijzigingen wel verbeteringen. "Maar het kabinet is wel op het minimale van het minimale gaan zitten. Zo houden we zorgen over het doorgeven van ongelezen data aan buitenlandse inlichtingendiensten.''

(foto en bron: ANP)