De drie-generatie-krans wordt dit jaar gelegd door de familie Klemann: Hedwig Klemann-Bekker (eerste generatie) Suzanne Klemann en Monique Klemann (tweede generatie) en Lex Bekker (derde generatie). 15 augustus 1945 markeert het officiële einde van de Tweede Wereldoorlog binnen het Koninkrijk der Nederlanden. Ieder jaar is er op deze dag bij het Indisch Monument in Den Haag een herdenking voor álle slachtoffers van de Japanse bezetting van Nederlands-Indië en de directe gevolgen daarvan. 

Hedwig Klemann-Bekker is geboren in Surabaya. Haar vader was tijdens de oorlog in dienst en werd als krijgsgevangene ingezet aan de beruchte Birma Spoorlijn. Het vaderloze gezin van moeder, vier meisjes en een jongen hadden het zwaar als buitenkampers zonder inkomen. ‘Ik voel nog de brandende huizen waar wij langs moesten lopen om te vluchten. Als vee werden we vooruit gedreven. Ik voel het nog, het was loei heet.’ De capitulatie van Japan bracht geen vrede. Broer Lex verbleef vanaf oktober 1945 maandenlang onder erbarmelijke omstandigheden in de gevangenis in de Werfstraat. De rest van het gezin kon slechts ternauwernood in veiligheid worden gebracht. Na zijn terugkeer uit Birma in 1946 bleef de vader van Hedwig militair en in 1949 kon het gezin met groot-verlof naar Nederland. Ze zijn nooit meer terug gegaan.

‘Toen mijn man en ik 25 jaar getrouwd waren, hebben we een reis gemaakt naar Indonesië. Ik stapte uit het vliegtuig en rook de grond. De geur van de aarde bracht mij weer terug in Indonesië. Het was geweldig, ik zag de schoonheid van het land.’ Dochter Monique: ‘We hebben wel wat gehoord over die tijd, maar we moesten er zelf naar vragen. Ze zeiden altijd, we leven nu, we zijn in Nederland en dat ligt achter ons. Vorig jaar ben ik voor het eerst met haar samen naar de herdenking geweest. Ik vond het intens en geweldig om daar te zijn. Toen ging de geschiedenis echt spreken.’ Op 15 augustus staat de familie Klemann stil bij alle mensen die het leven hebben gelaten, in de hoop dat het nooit meer voorkomt. 

15 augustus 1945 is een kantelpunt in de Nederlandse geschiedenis. Het oorlogsgeweld en de grootschalige ontheemding hebben een enorme sociale en culturele impact gehad op Nederland. Als gevolg van de oorlog wonen er in Nederland inmiddels ruim twee miljoen mensen met wortels in voormalig Nederlands-Indië. Met allen een eigen (oorlogs)verhaal. Een brede mix van Nederlanders met o.a. een Indische, Molukse, Papoea, Chinese, Hollandse en Indonesische achtergrond. De oorlog in Azië werkt door tot op de dag van vandaag bij vele mensen, families en op onze samenleving als geheel.

Op én rondom 15 augustus wordt er tijdens meerdere herdenkingen door het hele land stil gestaan bij deze gedeelde geschiedenis. De Melati, de Indische jasmijn, wordt dan gedragen als symbool van respect, betrokkenheid en medeleven.

Programma Herdenking

Tijdens de herdenkingsplechtigheid leggen de zussen Monique en Suzanne Klemann van band Loïs Lane samen met hun familie de drie-generatie-krans, vertelt Jésaja Gunawan (18) van het Haagse Vrijzinnig Christelijk-Lyceum over zijn familiegeschiedenis en treedt zanger Sjors van der Panne (40) op. Alle sprekers en artiesten hebben verschillende wortels in voormalig Nederlands-Indië en delen op 15 augustus hun eigen verhaal. Minister-president Mark Rutte, leden van de Koninkrijksregering, ambassadeurs en leden van de eerste generatie oorlogsgetroffenen leggen kransen bij het Indisch Monument. De plechtigheid wordt afgesloten met een defilé.

Cultureel programma: 15.30 – 16.15 uur

Na de herdenkingsplechtigheid bij het Monument is er een Indische lunch en cultureel divers middagprogramma in het Crowne Plaza met o.a. muziek van Floortje Smit en Robinson Jouwe, moderne dans van Cheroney Pelupessy, theater van de broers Henry en Joshua Timisela en een expositie ‘Peranakan’ van kunstenaar Kevin Kwee.