Iedereen was er, vanaf Wilhelmina - vergezeld door echtgenoot -, notabelen en nieuwsgierige Hagenaars. De Haagse Schouwburg zat in maart 1916 bomvol, toen er een Indisch avondje werd gehouden. Ik wil er eigenlijk alsnog heen.

Want hoe vaak gebeurt er zoiets? Dansers als Noto Soeroto en Soewardi op het toneel, zeldzaam begaafd en goed getraind. Gamelan. Voordrachten en liederen. Atjesche en Dajakse klederdrachten. Koninklijke belangstelling. En ook nog eens verschillende Haags-Indische verenigingen die in staat bleken tot samenwerking. Alles was voor het goede doel in Indië, en de opbrengst liep in de duizenden guldens. Dan gebeurt er iets in zo'n schouwburg, iets dat groter is dan de avond zelf.

We denken vaak aan het koloniale verleden in slachtoffer-dader termen. Je bent het een of je bent het ander. Indië was het slachtoffer van het uitbuitende moederland. Daar valt zeker iets voor te zeggen, wie de geschiedenis kent, maar niet alles. Dat bewijst zo'n Indisch avondje, waar de scheidslijnen door elkaar liepen.

Niemand van de aanwezigen kon dansen zoals Noto Soeroto en Soerardi. De oude Indonesische danskunst is mannelijk en elegant- dat kennen we hier niet, al hebben wij natuurlijk het klompendansen. En dan gamelan, op de authentieke instrumenten, dat is muziek die naar de ziel gaat, dieper dan een fanfare. De koninklijke aanwezigheid gaf er een nationale goedkeuring aan. In de pauze van het avondje wensten Wilhelmina en Hendrik de opvoerenden te ontmoeten. Ik lees dit in het Koloniaal Weekblad uit 1916, dat bericht over een tweede avond wegens succes van de eerste. Er was een minpuntje: het programma duurde te lang, al bleef het publiek zitten, ook toen het tegen middernacht liep.

Die avond moet iedereen hebben gezien dat er in de kolonie wel degelijk eigen culturen bestonden. Dus ja, dat ontwikkelen naar westerse maatstaven kreeg iets merkwaardigs. Een verwarring bij deze of gene die zag: van deze dans en muziek kunnen Nederlanders nog veel leren, en dat halen we nooit meer in. Die duizenden guldens waren voor de kolonie die in 1916 door de Eerste Wereldoorlog in een isolement was geraakt, daar hadden ze het geld hard nodig. Indië zou met een nieuw elan uit die oorlog komen, maar dat is een ander fascinerend verhaal.

Dus u snapt, dat Indische avondje in de schouwburg was een mirakel. Het kón helemaal niet, dat 'Inlanders' superieur leken te zijn, en dat was nou net precies wat er toch gebeurde.

https://www.indischeschrijfschool.nl