Terugblikken vervelen me mateloos, want ik heb het afgelopen jaar zelf beleefd en u ook. Dus ik dacht, hoe was het 100 jaar geleden in Indië?

Zoefff daar zijn we, eind 1925, begin 1926.

De Gouverneur-Generaal is Dirk Fock, tot in 1926. Hij krijgt advies van de Volksraad (per 1918) en de Raad van Indië, en hij heeft uiteraard vele ambtenaren verdeeld over heel wat departementen.

De GG valt onder het staatshoofd koningin Wilhelmina. Maar veelzeggend is de bijnaam van elke GG: 'de onderkoning van Indië'.

De kolonie moderniseert. Steeds meer bevolkingsgroepen laten van zich horen: vrouwen kregen het kiesrecht, de eerste Indonesische eisen van autonomie zijn gehoord en ook de Chinezen profileren zich. Het Indo-Europees Verbond (IEV) groeide de afgelopen jaren als kool, een jonge vereniging die pas in 1919 werd opgericht,

Maar er zijn ook problemen. Fock heeft altijd te weinig budget: te weinig voor het KNIL, voor alles wat er moet gebeuren.

Het jaar 1925 begint evenwel uitstekend, vooral voor Semarang. Daar vindt op 2 januari in de Stadstuin de huldiging plaats van de Holland-Indië-vliegers Van der Hoop, Van Weerden Poelman en Van den Broeke. Voor het eerst in de geschiedenis is het drie vliegeniers gelukt de afstand te overbruggen. De vliegeniers hadden al meer huldigingen achter de rug, onder meer in  Batavia. Leuk om te weten: het vliegtuig was de  Fokker VII en u weet, Anthony Fokker had een Indische achtergrond. Maar dat was begin januari. Er kwam niet meteen  geregeld post- of personenvervoer door de lucht op gang, en dat was nu juist de belofte ervan geweest. Het zou geleidelijk gaan.

Begin 1926 publiceerde De Locomotief een terugblik op het jaar ervoor met iets van prognose. De suikeroogst was groot maar zou nu tegen gaan vallen. De communisten waren opstandig, daar moest wat aan gedaan worden. Het interneringskamp Boven-Digoel moet toen al achter de schermen zijn voorbereid, hier werden onder meer communisten in opgesloten.

De krant stond bol van de zware politieke beschouwingen over China en Amerika. Mijn oog zag ook een ander bericht: de filmster Mary Pickford zou onttroond zijn. Hoezo, dacht ik. HaGloria Swanson werd populair en Mary besloot andere te films maken, meer volwassen. Want 1926 moet haar jaar (weer) worden.

Zo waren de kranten. Grote woorden en dan af en toe iets kleiners. Het geeft een beeld van benardheid, ondanks de vreugde om de geslaagde vliegtuigtocht. Want ja, er moest weer eens bezuinigd worden, er was meer verzet tegen het koloniale bewind, moderne vrouwen wilden meer werkgelegenheid, en de eerste tekenen van de crisis waren zichtbaar. Geen vrolijk jaar. Maar  het nieuwe jaar was al onderweg, en wie weet wat het voor goeds zou brengen.

https://www.indischeschrijfschool.nl